Sanat ve bilim dünyasında kadınlardan çok erkekler ünlü, neden?

Ressamlık, bestecilik, mimarlık gibi özgünlüğün ve üreticiliğin ön plana çıktığı alanlarda neden erkekler daha baskın? Bu soru, sanat tarih boyunca tartışılan ve hala net bir cevabı olmayan bir konudur.

Kadınların bu alanlarda başarılı olma potansiyeli varken, neden erkek egemenliği bu kadar belirgin? Bu sorunun cevabı, biyoloji ve toplum arasındaki karmaşık etkileşimi ortaya koyuyor.

Tarih boyunca sanat dünyasında erkeklerin egemenliği neden bu kadar belirgin? Sanatın evrensel dili, cinsiyet ayrımcılığını nasıl açıklıyor? Beyin farklılıkları mı, yoksa toplumsal engeller mi sanat sahnesini şekillendiriyor?

Erkek tahakkümü mü?

Kültür, sanat ve bilim dünyasında kadınların varlığı ve katkıları yadsınamaz bir gerçekken, bu alanlarda hâlâ erkeklerin baskın olduğunu görmekteyiz.

Ressamlık, bestecilik ve orkestra şefliği gibi alanlar erkeklerin hakimiyetinde kalmıştır. Tarihte birçok kadın ressam ve besteci olmasına rağmen, eserleri genellikle müzelerde ve değerli koleksiyonlarda erkek meslektaşları kadar yer bulamamıştır.

Sanat tarihinde kadınlar neden daha az temsil ediliyor ?

Sanat ve müzik tarihinde, Rafael ve Rembrandt gibi ustaların dönemlerinde, kadınların sosyal konumları nedeniyle bu tür sanatsal faaliyetlerle uğraşmaları oldukça zordu.

Ancak Dali ve Picasso gibi modern dönem sanatçılarının zamanında bile bu durum pek değişmemiştir. Kadın sanatçılar, tarih boyunca önemli eserler yaratmalarına rağmen, bu eserlerin müzelerde ve koleksiyonlarda erkek sanatçılar kadar yer bulamaması düşündürücüdür.

Orkestra şefliğinde cinsiyet eşitsizliği

Orkestra şefliği ve diğer müzik dallarında da durum farksızdır. Pek çok yetenekli kadın müzisyen olmasına rağmen, dünya çapında tanınmış orkestra şeflerinin büyük çoğunluğu erkektir.

Bu durum, orkestra üyelerinin çoğunlukla erkek olması ve bir kadın şefin liderlik yapmasına karşı çıkan tutumlarla daha da pekiştirilmiştir.

Bilim insanları, erkek ve kadın beyinlerinin farklılıklar gösterdiğini ve bu farklılıkların bazı yeteneklerde farklılaşmalara yol açabileceğini öne sürüyorlar.

Erkeklerin daha çok kullandıkları sağ beyin yarımküresinin, analitik düşünce ve uzamsal algı gibi yetenekleri geliştirdiği düşünülürken, kadınların daha çok kullandıkları sol beyin yarımküresinin dil ve iletişim becerilerini güçlendirdiği belirtiliyor.

Ancak bu genellemelerin istisnaları olduğu ve her bireyin farklılık gösterdiği unutulmamalıdır.

Tarihi engeller ve toplumsal beklentiler

Batı ve Amerika medeniyeti dahil, uzun yıllar boyunca kadınlar, toplum tarafından belirlenen rollerle sınırlandırılmış ve sanat gibi alanlara erişimleri kısıtlanmıştır.

Hristiyanlık ve Yahudilik başta olmak üzere, toplumsal cinsiyet rolleri, kadınların ev işleriyle uğraşmaları ve çocuk yetiştirmeleri gerektiği yönünde baskı uygulamıştır.

Medeniyetten bahseden batı medeniyeti yakın zamana kadar kadını yok sayıyordu. Erkek ve kadın arasında adalet yoktu. Toplumsal cinsiyet rolleri, eğitim fırsatları ve kültürel normlar gibi faktörler de bu adaletsizliği derinleştiren önemli etkenlerdir.

Bu durum, kadınların sanatsal ve bilimsel yönlerini keşfetme ve geliştirme fırsatlarını önemli ölçüde azaltmıştır.

İslam dini kadınlarla ilgili hükümlerinde asırlar boyunca cinsiyetler ve ırklar konusunda ihlal edilen adaleti tesis etmeyi hedeflemiştir.

Kadınların beyni daha çok konuşmaya mı çalışıyor?

Erkekler genellikle beyinlerinin sağ yarımküresini, kadınlar ise sol yarımküresini daha fazla kullanırlar. Bu durum, erkeklerin analiz ve sentez yeteneklerini, kadınların ise iletişim ve konuşma yeteneklerini daha fazla geliştirmelerine neden olur.

Erkek çocuklarda beynin asimetrisi daha erken yaşlarda tamamlanırken, kız çocukları bu gelişimi daha geç yaşlarda tamamlar.

Sanat ve bilimde kadınların yükselişi

Bu genellemelere rağmen, orkestra yöneten, opera besteleyen ve bilimde iz bırakan pek çok kadın bulunmaktadır.

Marie Curie gibi iki Nobel ödülü kazanmış kadınlar, kadınların bu alanlarda da başarılı olabileceğini kanıtlamıştır. Ancak yine de bu branşlarda erkek egemenliğinin sürmesi, cinsiyet eşitliği konusunda atılması gereken daha çok adım olduğunu göstermektedir.

Sanat ve bilim dünyasındaki cinsiyet dengesizliği, hem biyolojik hem de toplumsal faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan karmaşık bir konudur. Beyin farklılıkları, toplumsal cinsiyet rolleri ve eğitim fırsatları gibi faktörler, kadınların sanat ve bilim alanında daha az temsil edilmelerine neden olmuştur.

Ancak, İslam'ın kadına değer verdiği ilk asırlardan günümüzde yaşanan değişimler, gelecekte sanat ve bilim dünyasının daha adil bir hale geleceğine dair umutları artırmaktadır. ATB

Yapay zekaya göre dünyaca ünlü kadın bilim insanları, kadın ressam ve şairler

Yapay zekaya sorduk. Bakın yapay zekanın ünlü kadın listesi şöyle...

İşte sadece kadın olan dünyaca meşhur bilim insanı, ressam, şair, yazar ve bestecilere dair örnek liste:

Bilim İnsanları

1. Marie Curie (1867–1934) - Fizik ve kimya alanında Nobel ödülü alan ilk kadın, radyoaktiviteyi keşfetmesiyle tanınır.
2. Rosalind Franklin (1920–1958) - DNA'nın yapısının keşfinde önemli katkılarda bulunmuştur.
3. Ada Lovelace (1815–1852) - İlk bilgisayar programcısı olarak bilinir.
4. Jane Goodall (1934–) - Şempanzeler üzerine yaptığı çalışmalarla primatolojiye önemli katkılar sunmuştur.
5. Emmy Noether (1882–1935) - Modern cebir ve fizik alanında çığır açıcı teoriler geliştiren matematikçi.

Ressamlar

1. Frida Kahlo (1907–1954) - Meksikalı sürrealist ressam, otoportreleri ve sembolik tarzıyla tanınır.
2. Mary Cassatt (1844–1926) - Empresyonist tarzda çalışmış Amerikalı bir ressam.
3. Artemisia Gentileschi (1593–1656) - Barok dönemi ressamı, özellikle dramatik tarih ve mitolojik konularıyla tanınır.
4. Georgia O'Keeffe (1887–1986) - Amerikan modernizminin öncüsü, çiçek tablolarıyla ünlüdür.
5. Sofonisba Anguissola (1532–1625) - Rönesans döneminde yaşamış, İtalyan portre ressamı.

Şairler

1. Emily Dickinson (1830–1886) - Amerikan edebiyatının önemli şairlerinden, yalnızlık ve doğa temalı şiirleriyle tanınır.
2. Sylvia Plath (1932–1963) - Derin psikolojik temalarla yazılmış şiirleriyle ünlü, "Ariel" adlı kitabıyla tanınır.
3. Sappho (MÖ 630–570) - Antik Yunan'da yaşamış, aşk ve duygular üzerine yazan ünlü bir şair.
4. Gwendolyn Brooks (1917–2000) - İlk Pulitzer ödülü kazanan Afrikalı-Amerikalı kadın şair.
5. Maya Angelou (1928–2014) - Amerikan yazar ve şair, sosyal adalet ve kişisel güçlenme temaları işlediği eserleriyle bilinir.

Yazarlar

1. Virginia Woolf (1882–1941) - İngiliz modernist yazar, bilinç akışı tekniğiyle tanınır.
2. Jane Austen (1775–1817) - İngiliz edebiyatının en büyük roman yazarlarından, özellikle sosyal eleştirileriyle bilinir.
3. Toni Morrison (1931–2019) - Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Amerikalı yazar, ırk ve kimlik temalarını işler.
4. Simone de Beauvoir (1908–1986) - Feminist felsefeci ve yazar, "İkinci Cinsiyet" adlı eseriyle tanınır.
5. Agatha Christie (1890–1976) - Polisiye roman türünün öncüsü, dünyanın en çok satan yazarlarından biridir.

Besteciler

1. Clara Schumann (1819–1896) - Alman besteci ve piyanist, Romantik dönemin önemli figürlerinden.
2. Fanny Mendelssohn (1805–1847) - Alman besteci ve piyanist, Felix Mendelssohn’un kız kardeşi.
3. Amy Beach (1867–1944) - İlk büyük Amerikalı kadın besteci, senfoniler ve oda müziği eserleri yazmıştır.
4. Hildegard von Bingen (1098–1179) - Orta Çağ'da yaşamış bir rahibe, mistik ve besteci.
5. Kaija Saariaho (1952–2023) - Modern çağın önde gelen Finli bestecisi, özellikle elektronik ve orkestra müziği alanında tanınmıştır.

Ne dersiniz? Ünlü Yapay zekamız ChatGPT bile bu konuda hata yapıyor değil mi? Arada erkekler mi var acaba?

Türk ve İslam kültürünü yok sayması, ya da yeterince bilgi sahibi olmaması başka bir sorun. ATB

Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!

Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!