Bu yazımızda gereksiz görülen ancak tarihi geçmişini öğrendiğinizde ilginç bulacağınız bilgiler paylaşacağız. Günün ilginç bilgisi: Buz neden kaygandır? Kış geliyor. Bu bilgi size lazım olacak.
İNSANIN AYAĞI ZEMİNDE NEDEN KAYAR?
Kayganlık konusunda ana kural şu: Daha çok sürtünme ve daha fazla temas olan zeminler az kaygandır. Parke üzerinde çorapla yürürken düşme ihtimaliniz bu yüzden halı üzerinde kayıp düşme oranından daha fazladır. Halı ile ayak arasında daha çok
sürtünme ve daha fazla temas vardır.
Bir katıyı başka bir katının üzerinde kaydırmak kolay değildir. Çok yüksek sürtünme kuvveti sebebiyle bu zordur.
Buz, sanıldığı gibi, düzgün bir yüzey olduğu için kaygan değildir. Az sürtünme ve az temas sebebiyle insanın ayağı buzda kayar.
Buz, ne basınçtan kaynaklı ne de tam bir sürtünmeden kaynaklı kaygandır. Su moleküllerinin yüzeydeki gevşek yapısından kaynaklı bir kayganlık söz konusudur.
Buz yüzeyindeki su molekülleri, yüzeyin altında kalan su moleküllerine göre daha hareketlidir. Çünkü onları yerlerine sabitleyecek daha üst bir katman yoktur. Bu da kaymaya sebep olur.
Sonuç: Buzda kayıp düşmemizin nedeni, aslında oldukça ilginç bir fiziksel olaya dayanır. Buzun yüzeyinde, basınç veya sıcaklık değişikliklerinden dolayı ince bir su tabakası oluşabilir. Ayakkabılarımızın altındaki bu su tabakası, sürtünmeyi azaltarak kaymamıza neden olur. Buna ek olarak, buz yüzeyi pürüzsüz olduğunda sürtünme kuvveti azalır. Böylece, yeterli sürtünme olmaksızın adım attığımızda dengemizi kaybedip düşebiliriz.
Demek ki sürtünme ve basıncın azaldığı zeminlerde düşme riskimiz daha yüksek.
BUZ PATENİ
Buz pateni bizi yanıltmasın. Buz pateninde, ayağımızdaki patenin çok küçük yüzeyinin buza basınç yapması dolayısıyla o noktadaki buzun erimesi ve oluşan bu ince su tabakası üzerinde kayma gerçekleşir.
Ucu neredeyse bıçak gibi olan patenlerin buza değen alanı o kadar küçüktür ki,
buz yüzeyini derhal eritir. Böylece temas yüzeyi iyice küçülür , basınç artar ve buz daha kolay eriyerek, paten buz ile arasında oluşan ince su tabakası üzerinde rahatça kayar.
Buzda yürürken penguen gibi ağırlık merkezini öndeki ayağımızın üzerine verirsek düşmeden yürüyebiliriz.
DİŞ AĞRISINA KARŞI BUZ
Buzun çok şaşırtıcı başka bir özelliğini paylaşalım. Dişiniz ağrıdığında elinizin üzerine buz koyun. Diş ağrınız hafifleyecektir. Bedensel çarpma, kas zedelenmesi ve incinme sonucunda da ağrılara karşı buz uygulanmaktadır.
Peki bu nasıl oluyor?
Üzerine buz konulan el, buzun etkisi ile yeni ağrı sinyalleri gönderir. Yeni salgılanan bu sinyal, doğal ağrı kesicileri harekete geçirerek diğer ağrıları sonlandırır. Böylece vücudun doğal ağrı kesicileri olan 'endorfin' ve 'enkefolin' salgılanmış olur.
Örneğin diş ağrısından dolayı oluşan yüz sinirlerinden gelen ağrı kapıları beyinde kapanır.
Böylece, buz uygulaması ile akapuntur uygulanmasıyla da benzer sonuca
ulaşılmaktadır.
HO-KU denilen bu nokta başparmakla işaret parmağı arasındadır. Deneyin farkı farkedeceksiniz.
