-Bayılma, hastayı ya da yaralıyı sırtüstü yatırın ve ayaklarını 30 cm yukarı kaldırın. Solunum yolunu kontrol ederek giysilerini gevşetin. Kusma varsa başını yana çevirin. Bilinci açık değilse hemen ambulans çağırın. Ayıltmak için tokat atmak, sallamak, su dökmek, alkol ya da kolonya koklatmak yanlıştır.
-Yanık, Hemen ambulans çağırın ve yanan bölgeyi tazyiksiz akan su altında tutun. Kolundaki saat, bilezik ve yüzük gibi şeyleri çıkarın. Yanan bölge büyükse veya derinse bir bayılma ve şok durumunu önlemek için 1 litre suya 1 çay kaşığı tuz katıp içirin. Yanan yere diş macunu, yoğurt ve krem gibi şeyleri sürmemek gerekir. Çünkü yanan bölge enfeksiyon kapıp daha kötü hale gelebilir.
- Havale, yüksek ateşte bilhassa çocukların havale geçirme riski çok fazladır. Havale geçiren çocuğun koltuk altını, kasıklarını, el bileğinin içlerini ılık suyla ıslatılmış bezle silmekte fayda vardır. Hastayı ılık suyla ıslatılmış çarşaf veya havluya sarmak iyi olur. Eğer ateş düşmüyorsa oda sıcaklığında küvete sokun ve duş yaptırın. Yine ateş düşmezse ambulans çağırın. Hastayı çok soğuk suyun altına tutmayın. Çok soğuk suda titreyip üşüdükten sonra kalın örtülerle örtmek zararlı olabilir.
-Zehirlenme, ağız yolu ile zehirlenmelerde sadece ağız zehirli maddeyle temas etmişse su ile çalkalamak yeterli olur. Zehirli madde el ile temas etmişse sabunlu suyla yıkanabilir. Solunum yolu ile zehirlenme de cam, kapı açılarak ortam havalandırılır, hastaya rahat nefes alabilmesi için temiz havaya çıkarılır.
Rahat nefes alması için yarı oturur vaziyetinde tutulur ve yardım çağrılır. Özellikle yakıcı maddenin alındığı veya hastanın ne yiyip içtiği bilinmediği durumlarda kusturmaya çalışmayın. Kimyasal maddelerle zehirlemelerde kusturma geçtiği yerlerde tahribat yapabilir.
-Kan şekerinin düşmesi, kan şekerinin aniden düşmesi sonucu kişide terleme, hızlı nabız, titreme, yorgunluk, bulantı, çok aniden acıkma hissi ortaya çıkabilir. Hastanın bilinci yerindeyse şekerli su verilir. 15-20 dakikada düzelmezse sırtüstü yatırılarak ayaklarını 30 cm kaldırıp hemen ambulans çağrılır. Kan şekeri düşen hastanın 2 kesmeşeker yemesi hayatını kurtarabilir. Eğer hastanın bilinci kapalıysa ağız yoluyla zorlamayla bir şey vermeye çalışmayıp hemen ambulans çağrılmalıdır.
Boğaza bir şey kaçması, boğazına bir şey kaçan kişinin bilinci açıkta olsa kapalı da olsa mutlaka ambulans çağırın. Kişi eğer bilinci açıksa ve nefes alabiliyorsa öksürtün. Sırtına iki kürek kemiği arasına 5-7 kez vurun, cisim çıkmazsa arkadan sarılın gövdesini kavrayın, bir elinizi yumruk yaparak başparmak çıkıntısını midenin üst kısmına göğüs kemiğinin altına yerleştirin.
Diğer elinizle yumruk yapılan elinizi kavrayın, kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırın ve cisim çıkıncaya kadar tekrarlayın. Bilinç kapalıysa ambulans gelene kadar ilkyardım desteği yapmaya devam edin. Kişinin boğazına kaçan cismi elinizle çıkarmaya çalışmayın. Çünkü böyle yapılınca cisim daha ileri kayar hasta daha da nefes alamaz duruma gelebilir.
Değerli okurlarım ilkyardım çok önemli ve kişinin başına nerede ne geleceği hiç belli olmuyor, onun için bu ilkyardım bilgilerini mutlaka herkesin öğrenmesi ve bilmesi gerekmektedir. Tabii ki ilkyardım bilgileri sadece bu kadar değil, daha da öğrenilmesi gerekenleri vardır. Onları da başka zaman yazmaya çalışırız. Sağlık ve esenlik dileklerimle.
ASLAN TORUN
