Yavuz Turhan'ın köşe yazısı.
Kırk, Türk, Altay, Orta Asya ve Orta Doğu mitolojilerinde ve halk kültüründe en kutsal sayıdır.Kırk eren tarafından veya kırk şaman tarafından korunan kutlu kişilere Kırklı adı verilir. Meyve ve bitkilerin kırk günde oluşması, belli zamanlarda yağan yağmurların kırk gün sürmesi vb.Doğayı takip eden saygı.
Kırk sayısı hala Anadoluda doğan bebeği kırkıncı günde kırk taş kırk yaprakla yıkanıp arılanması kırklanması,ölen kişiye kırkıncı günde yemek verilmesi kırkı çıkartılması,lohusa kadının kötü göz ve sözden korunması için kırk gün evden çıkmaması diye uzar gider.
Söz gelimi Manas destanında anlatılan alplerin yanında kırk çora ya da kırk ayaş vardır. Manas da askerlerine söylev vermeden önce kırk yiğidini çağırır ve onlara seslenir. Bey hatunlarının da kırk kızı vardır.Bu kırk yiğit ve kırk kız uşak, emir kulu değildir. Hepsi soylu ve seçkindirler. Kahramanın en yakın, dostu, yoldaşıdırlar. Bunun en iyi örneğini Dede Korkut öykülerinde görürüz.
Kanlı Kocaoğlu Kanturalı kırk yiğidine şöyle seslenir:Hey kırk eşim, kırk yoldaşım Kırkınıza kurban olsun benim başım.. Boğaç Hanın yarası kırk günde onalır; Eylik Koca-oğlu kırk cübbe bürünür; zaferler ve şenlikler dolayısıyla kırk kul ve kırk karavaş azad edilir; kırk yerde otağ veya Gerdek dikilir; kırk gün-kırk gece toy, düğün olur; Tanrı, Begil-oğlu Emren’e kırk erce kuvvet verir; Bamsı Beyrek hikâyesinde Boğazca Fatma, kırk oynaşlı’dır; Deli Dumrul, bir kuru çayın üzerine yaptırdığı köprüden geçmeyenden kırk akça alır.
Kırk rakamı söz öbeği günümüzde dilimize böyle işlemesi tesadüf mü?
Kırkambar, kırkayak, kırk basması, kırkbayır
Kırkbeşlik, kırkbudak, kırkgeçit, kırk hamamı
Kırkikilik, kırkikindi, kırk kere, kırkmerak
Kırkmerdiven, kırk para, kırkyama, kırkyıl
kırk basmak, kırk bir (buçuk) kere maşallah!
kırk dereden su getirmek, kırk evin kedisi
kırk gün günahkâr, bir gün tövbekâr
kırk gün taban eti, bir gün av eti
kırk kapının ipini çekmek
kırk tarakta bezi olmak
kırk yıl kıran olmuş, eceli gelen ölmüş
kırkı çıkmak, kırkı (veya kırkları) karışmak
kırkından sonra at olup da kuyruk mu sallayacak
kırkından sonra azanı teneşir paklar
kırkından sonra azmak
kırkından sonra saz çalmak
kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar..
Ne diyelim;
Kırklar yoldaşımız olsun
Tanrı Türk'ü Korusun ve Yüceltsin.
