Turhan Şahin'in Köşe Yazısı
Kolonya; Etil alkol, saf su ve esans bileşiminden oluşan bir çözeltidir. Tüm zamanların en yaygın kullanılan tuvalet malzemesi olarak bilinir. İçindeki etil alkol oranına göre derecelendirme yapılır. Örneğin 100 mililitre kolonya hazırlamak için 80 mililitre etil alkol kullanılmışsa 80 derece kolonya olarak tanımlanır.
İlk geliştirildiğinde kozmetik olarak değil de tıbbi amaçlarla kullanıldı. O günlerdeki formülü portakal çiçeği, limon ve bergamot’tan oluşan, ferahlatıcı özelliği nedeniyle sindirim sistemi rahatsızlıklarında, şeker üzerine damlatılarak ya da şaraba katılarak kullanılan bir ilaçtı. Ağız çalkalama, yara temizleme gibi konularda mikropları temizleyici (Antiseptik) olarak kullanıldı.
Kuzey İtalya’da yaşayan Giovanni Paolo de Feminis, formülünü İtalyada geliştirdiği bir kokuyla Köln’e (Cologne)yerleşti ve burada üretime başladı. Önceleri “eau admirable” (hayranlığa değer su) adıyla ürettiği ürünü, 1727’de Köln Tıp Fakültesi tarafından tıbbi ürün olarak onaylandı. Daha sonra “Eau de Cologne” adıyla üretildi.
Kolonyanın Osmanlı topraklarına girişi II. Abdülhamid döneminin ilk yıllarına rastlar. O dönemde ithal edilen ürünler arasında Eau de Cologne’u da bulunmaktaydı. Osmanlıdaki İlk itriyat (parfüm-güzellik malzemesi) fabrikası 1882 de Ahmet Faruki tarafından kurulmuş olup ilk kolonya üretimi de o fabrikada yapılmıştır.
Kolonya; kolay üretilmesi ve maliyetinin düşüklüğü nedeniyle toplumumuzun misafirlerine en önemli ikramı ürünü gülsuyu ile girdiği rekabeti kısa zaman içinde kazanmış ve toplumumuzda başköşeye oturma imkanı bulmuştur. Ülkemizdeki kullanımı arttıkça, üretimi de doğal olarak artmıştır.
Ev gezmelerinde ilk ikram kolonyadır, evin hanımı, genç kızı ya da küçük kızı bu görevi yerine getirir. Şehirlerarası yolcu otobüslerinde kolonya ikramının amacı, yolcuyu misafir olarak kabul ettiklerini göstermektir. Bayramlarda ve hasta ziyaretlerinde de en gözde hediye kolonyadır.
Hediyelik kolonyalar ulusal düzeydeki firmaların kendi ambalajı ile satın alınır, beraberinde açık kolonya satışı da yapılırdı. Evlerimizde kullanacağımız kolonyaları, şişelerimiz ile giderek ilçemiz kolonyacılarından litre ile satın alırdık. Uzun yıllar ilçemizde kolonya üretimi yapıldığını görmekteyiz.
İlçemiz kolonyacılığının bilinen en eski ismi uzun sokak esnafı Kolonyacı Mehmet Gören’dir. Yaşlılığında dükkanı devrettiği Mehmet Erdoğdu ile de bir süre üretmişlerdir. Daha sonra Mehmet Erdoğdu hazır kolonya satın almış ve perakende olarak satmıştır. Asıl mesleği berberlik olan Saim Aygen’de ilçemizde uzun yıllar kolonya üretimi yapmıştır.
Hüseyin Zahireci, Yılmaz Barışman, Ali Orhan, Ahmet Orhan gibi isimlerde ilçemizde kolonya üretimi yapmış kişilerdendir. Kolonya üretimine Ankara’da başlamış bile olsa ülkemiz kolonyacılığının en önemli ismi Eyüp Sabri Tuncer ve oğlu Sebahattin Tuncer’de bildiğiniz gibi İnegöllüdür. Saygılarımla.
