1483 yılında inşa edilip hizmete açılan İnegöl-İshak Paşa Medresesi’nin dershane bölümünde yer alan gömme dolaplarda müderris ve öğretim üyelerinin yararlanması için faâliyete geçirilen İnegöl-İshak Paşa Kütüphanesi’ne demirbaş kaydı yapılan ve vakıf statüsünde müderrislerin tetkikine sunulan kitaplardan ikisi üzerinde görülen Arapça tescil kayıd örneği buraya çıkarılmıştır. Arapça metnin okunuşu ve Türkçesi şöyledir:
ARAPÇA YAZILMIŞ OLAN BU VAKIF TESCİL KAYDININ TÜRKÇESİ:
“Tescil işlemini yapan kişi der ki: Ciltlenmiş olan bu kitap, bir vakıftır. Vakfeden kişi de hayır ve hasenât sahiplerinden Merhûm İbrahim oğlu İshak Paşa’dır. Her ikisinin de günahlarını Yüce Allah, affetsin… Kerem sahibi bir melik ve devlet adamı olan İshak Paşa, İnegöl Kasabası’nda bir medrese inşa ettirmiştir. Bu medresede ders veren müderris ve öğretim üyelerinin tetkik ve mütâlaa yapmaları için de dînen ve şer’an geçerli ve de sahih bir vakıf olarak bu kitabı, tesis ettiği İnegöl-İshak Paşa Kütüphanesi’ ne vakfetmiştir.
Bu sebepten-artık- bu kitap, satılmaz; hîbe edilmez; rehin olarak bırakılmaz ve mîras konusu da edilmez. Vâkıfın tespit ve tescil ettirdiği bu vakfiye şartlarını duyduktan ve de bu konuda bilgi sahibi olduktan sonra kim değiştirmeye kalkarsa büyük günah işlemiş ve de ağır bir vebâl yüklenmiş olur.Gerçek şu ki Yüce Allah, kullarının gizli âşikar tüm yaptıklarını bilir ve söylediklerini de işitir.
Cezâ ve mükâfâtını da buna göre verir.”
VAKFA KONU OLAN İŞ BU KİTABIN KISACA TAVSÎFİ VE DEMİRBAŞ KAYDI:
İnegöl-İshak Paşa Kütüphanesi, 1483 yılında hizmete açıldığında bânisi tarafından kütüphaneye vakfedilen iş bu “Yazma-Kitap”, Hicrî 294 senesinde vefat etmiş olan Ebü’l-Bakâ el-Akbarî tarafından Arapça kaleme alınmış “Et-Tibyân fî İ’râbi’lKur’an” isimli kitaptır.
Yukarıda metni verilen tescil kaydı, cild kapağından sonra gelen ilk sahifeye konmuştur. Kitabın, İshak Paşa Kütüphanesi’ndeki ilk demirbaş kayıt numarası, 48’ dir. 1980’li yıllarda kütüphanedeki eski eserler, Bursa –İnebey Kütürphanesine nakledildiğinde söz konusu kitaba verilen demirbaş kayıt numarası ise 3916’dır. İlgilenen okuycularım, İnebey Kütüphanesi’nde bu tescil kaydını görebilirler.
YUKARIDA YER ALAN ARAPÇA METNİN TÜRKÇE TERCEMESİ
“Bu ciltli kitabı, sâhibü’l- hayrât Merhum İbrahim oğlu İshak Paşa, vakfetmiştir. Her ikisinin de günahlarını Yüce Allah affetsin. Merhum İshak Paşa, söz konusu kitabı İnegöl Kasabasında inşa ettirmiş olduğu medresede ders veren müderris ve öğretim üyelerinin tetkik ve mütâlaa etmeleri için dinen ve şe’an geçerli bir vakıf olarak bunu vakfetmiştir.
Bu nedenle bu vakıf kitap, dokunulmazlık kazanmıştır. Asla satılmaz; hibe olunmaz ve rehin olarak da bırakılmaz. Bu gerçek bilindikten ve de duyulduktan sonra kim bu vakıf şartlarını değiştirir ise
Allah katında hesabı zor verilecek büyük bir günah ilemiş olur.
Gerçekten Yüce Allah, kullarının yaptıkları her şeyi bilir ve söyledikleri her sözü de işitir.”
VAKFA KONU OLAN İŞ BU KİTABIN KISACA TAVSİFİ VE DEMİRBAŞ KAYDI
İş bu tescil kaydı, Hicrî 330 yılında vefat etmiş olan Kutbüddin er- Râzî tarafından kaleme alınmış ve Hicrî 850 yılında da istinsah edilmiş olan “Hâşiyetü’l – Keşşâf an Tarîkıı’t- Tenzîl” isimli kaynak kitaba âittir. Söz konusu bu “Yazma- Kitap”, İshak Paşa tarafından 1483 yılında inşa ettirilip hizmete açılmış olan medresenin kütübhanesine 41 demirbaş numarası ile kaydedilmiştir. 1980’li yıllarda İnegöl-İshak Paşa Kütüphanesi’ndeki eski eserler, Bursa-İnebey Kütüphanesi’ne nakledilince iş bu kitap, 3913 demirbaş numarası almıştır. İlgilenen okuyucularım, İnebey - Kütüphanesi’ne baş vurabilirler.
RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan
Ayhan Talha Bayraktar
