Hicret, toprağı terk etmeden önce, bâtılı ve Allah’ın haramlarını terk etmektir. Düşünceleri, gelenekleri, zevkleri ve dost ortamını terk etmeden önce toprağı terk etmek zordur.
Bunun için sevgili Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem efendimiz: “Asıl Muhacir, Allah’ın yasakladıklarını terk edendir” buyurmuşlardır. Toprak hicreti, gerektiği zaman; şuur hicreti ise her zamandır.
1-Muhacirler, her şeyden feragat edip Allah’a hicret ettiklerinde, onlara bağırlarını açan bir Ensar topluluğu bulmuşlardı. Ensar’ın fedakârlıkları olmasa, nereye ve kime gideceklerdi?
O gün Yesrib’de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemi karşılayanlar, sadece beş yüz kişi idiler. Ama sonraki milyarların özü ve temeli oldular. Muhacirler ve Ensar ses getiren sağ ve sol el gibi oldular. Hicrete kucak açan Ensar olmak, Muhacir olmak gibidir.
2-Hicret, sadece Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ile ashabının uygulaması değildir. İbrahim, Yakub, Yusuf, Lut ve Musa aleyhimusselam da hicret etmişlerdir. Dünya ve onun üzerindeki hayatın gerçek çehresini kavrayan bütün müminler ya hicret etmişler ya da hicrete hazır yaşamışlardır.
3-Hicret olayında Allah’a tevekkül, sebepleri kullanma, fedakârlık gibi kavramların en güzel örnekleri vardır. Resulullah aleyhisselam efendimizin hicret olayında uyguladığı planı oldukça hassas ve başarılı bir plandır.
En son hicret eden olması, Hz. Ali radıyallahu anhı yatağına bırakması, güzergâh olarak Medine’ye ters bir yönü seçmesi, üç gün mağarada beklemeleri bu planın önemli noktalarındandır.
Hz. Ali radıyallahu anhın mızrakların deleceğini bildiği bir yatağa yatması büyük bir fedakârlık örneğidir. Mağaranın deliğinden müşriklerin at nallarını gözlerken, canından çok yanındaki Peygamberini düşünen bir Ebu Bekir unutulur mu hiç? Davalar ancak, fedakâr mensuplarının omuzlarında yükselebilirler.
4-Hicret olayı, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem efendimizin kişiliğini tanımamıza yardım eden örneklerle doludur.
Öldürülmesine karar verilen bir şehre sekiz yıl sonra fethin komutanı olarak girdiğinde, ölümüne karar verenleri bağışlaması, hatta onları koruması altına alması, darda ve bollukta aynı karakteri sergilemesi önemli bir derstir.
Mekke’den çıkarken ve oraya girerken aynı itidali göstermiştir. Hezimeti de zaferi de aynı dengede karşılayabilenler hicret edebilenler olmuşlardır.
5-İman ve sabrın nasıl iç içe iki kavram olduğu da hicret sayesinde bir kere daha anlaşılmıştır. Mekke’den giden Bilal ile Mekke’ye giren müezzin Bilal aynı Bilal’dir.
6-Hicret, “Ben gidiyorum” diyerek başını alıp gitmek şeklinde pek de kolay olmadı. En yakınlarından vazgeçip gidenler, malını verip gidenler, can boğazda gidenler çoğunlukta idiler. Canlarını mallarını değil, imanlarını kurtarmak için hicret ettiler.
7-Hicret olayında kadınların tavrı, daha sonraki asırlarda zafiyetlerin gerekçelerini açıklayan önemli bir belgedir. Kadınları da muhacir olabilen bir davanın kurabileceği çok Medine’ler vardır.
NURETTİN YILDIZ
