Recep Akakuş yazdı

SÂDIKZÂDELERDEN SİNAN BEY VE İNEGÖL: Sinan Bey, esas itibariyle Îsâbeyzâde İshak Paşa’nın âzâd edilmiş köleleri arasında yer almıştır.Ancak zekâsı, becerisi ve ehliyeti, onu kısa zaman içinde kethüdâlığa yükseltmiştir. Îsâbeyzâde İshak Paşa’nın güvenini kaza narak Kethüdâ Sofu Hacı Sinan Efendi olarak şöhret olmuştur.

Îsâbeyzâde İshak Paşa, ilk sadrazamlığı sırasında 1469 yılında İnegöl’de yaptırdığı cami merkezli imaret ve külliyesi ile ilgili olarak 1486 yılında düzenletip tescilini yaptırdığı vakfiyesinde tevliyet ve yönetim yetkisini sağlığında kendisinde bırakmış vefatından sonra ise evlatlarına şart kılmıştır.

Vakfiyede yer alan hizmet cihetlerini yerine getirmeyi ve bu hizmetlerin, vakfiyede belirlenen şartlara göre yapılıp yapılmadığını denetleme görevini ise âzâdlılarına, bir diğer ifadeyle, hürriyetine kavuşturduğu kölelerine bırakmıştır.

Îsâbeyzâde İshak Paşa, üstlendiği devlet hizmetleri sebebi ile İnegöl’de ikāmet etmediği için  fiilî uygulamada  vakfiye şartlarının yerine getirilmesinde birinci derecede dâimâ Kethüdâ Sofu Hacı Sinan Efendi yetkili kılınmıştır.

Şu kadar var ki 1487 yılında Îsâbeyzâde İshak Paşa, Selânik valisi iken Hakk’a yürüyünce -vasiyeti gereği- na’aşı, İnegöl’e getirilerek sağlığında inşâ ettirdiği camiin hazîresine/özel mezarlığına defnedilmiştir.

1509 yılında İstanbul merkezli olarak vuku bulan ve tüm ülkeyi, büyük ölçüde, tahrip eden korkunç deprem sonrası İnegöl’de yapılacak i’mâr faaliyetini gerçekleştirme görev ve yetkisini siyâsî otorite, Kethüdâ Sofu Hacı Sinan Efendi’ye vermiştir.

Bu arada yıllardan beri İshak Paşa’nın babası Îsâ Bey’e dirlik olarak tahsis edilmiş olan Îsâören köyü ile Koçi köyü’ndeki bazı çiftlik arazisi, Sinan Bey’e tahsis olunarak onun hem sosyal statüsü değiştirilmiştir. ve hem de ona, İnegöl’ü yeni baştan imar etme görevi verilmiştir.

İshak Paşa, idârî sebeplerle İnegöl’den ayrılınca, Sinan Bey, hem İshak Paşa vakıfla rı’nın ve hem de İnegöl’deki idârî otoritenin tek temsilcisi olmuştur. Siyâsî otoritenin kendisine verdiği yetkilere dayanarak İnegöl kasaba merkezini yeni baştan dizayn etmiştir. Mâlî yönden kasabayı dört mahalleye ayırarak Sinan Bey, Cami-i Kebîr, İmaret-i İshak Paşa ve Yenice Mahallesi olarak tesis eylemiştir .

SADIKZADELER

Noktacı Şeyh Kāsım Efendi’nin de İnegöl’e gelip yerleşmesine ve adına kurulan tekke ve zaviyede halka yaygın eğitim-öğretim sistemi içinde irşat hizmeti sunmasına vesile olmuştur. İshak Paşa ailesi, İnegöl’de “ İbrahimzâdeler ” diye anılırken Sinan Bey ailesi de “Sâdıkzâdeler” diye anılmaya başlamıştır.

1950’li yıllarda İnegöl Belediye başkanlığı yapmış olan Nuri Doğrul Bey, Sinan Bey soyundan gelen ”sâdıkzâdeler” ailesinin, İnegöl’de yaşayan son temsilcisi olmuştur.

Bu ailenin Îsâören köyü’nde oturan kanadı ise halk arasında, “Öksüren Beyleri” olarak anılmıştır ki 1934 yılında yapılan milletvekili seçiminde, İstanbul’da yaşamasına rağmen Gâzî Mustafa Kemal Paşa’nın işareti ile İnegöl’ü temsil etmek üzere ; Bursa mebusu olarak seçilen Şekibe İnsel Hanım Efendi, “sâdıkzâdeler” ailesine mensup bir hanım efendidir.