Recep Akakuş'un köşe yazısı
İnegöl’de cami ve medrese merkezli görkemli bir imareti olan Amasya kökenli ve İnegöl doğumlu maliyeci İshak Paşa’nın 1483 yılında inşa ettirmiş olduğu Alaca İmaret Camii Selânik şehrindedir. İlgili bölümlerde anlatıldığı üzere; İnegöl’lü İshak Paşa, Sultan II. Beyazıt tarafından sadrazamlıktan azledilince eski görev yeri olan Selanik’e tekrar vali olarak atanmış ve 1487 yılında vefat edinceye kadar burada valilik yapmıştır.
İshak paşa’nın son valiliği sırasında 1483-1486 yılları arasında Selanik’ te yaptırıp halkın hizmetine sunduğu bu İmaret Camii, günümüzde amacı dışında kullanılmakla birlikte, halen ayaktadır. Minaresi, yıkılmış olmakla birlikte Arapça kitabesi orijinal şekliyle cümle kapısının üzerinde bulunmaktadır.
İshak Paşa, İnegöl’ de olduğu gibi Selanik Şehri’nde de-devrine göre- son derece görkemli bir imaret camii, inşa ettirmiş ve halkın hizmetine sunmuştur. İshak Paşa, sağlığında İnegöl’deki imareti ile bağlantılı olarak Arapça bir vakfiye düzenletmiş ve de mahkemece tescilini yaptırarak uyğulamaya bizzat kendisi koymuştur.
Ancak Selânik’teki imaret Camii ile ilgili vakfiyesi, 1487 yılında onun vefatı sonrasında varisleri tarafından bir “ikrârî-vakıf” olarak tanzim ve tescil ettirilerek uyğulamaya konmuştur. Amasya Şehri ile ilgili bölümde işaret olunduğu üzere İshak Paşa, ölümünden önce İnegöl’deki İmaret Cami’nin bahçesine kendi adına bir türbe inşa edilerek nâşının, bu türbeye defnedilmesini vasıyyet etmiştir.
Ancak -siyâsî konjöktör gereği, vasıyyetinin türbe inşaatı ile ilgili bölümü, yerine getirilememiştir. Bir diğer ifadeyle inşaat bedelini bırakmış olmasına rağmen onun, kendi adına müstekıl bir türbe yapılarak bu türbeye defnine, siyasî otorite müsâade edilmemişt ve eşi Tâcünnisâ Sultan Hatun Türbesi’sinin giriş kısmına göre sol ön tarafta bahçede açılacak bir bir mezara defnedilmesine izin verilmiştir. Bu sebepten İshak Paşa’nın İnegöl’e defni ile ilgili olarak ; yaptığı vasıyyetin bir bölümü, yerine getirilmş ise de adına türbe inşa edilmesine ilişkin bölümü, gerçekleştirilememiştir; Mermer lahit taşları ile şahide mezar taşları, eşi Tacünnisâ Sultan Hatun Türbesi’nin dışında bahçedeki mezarı üzerine monte edilmiştir.
1937 yılına kadar türbe dışında ve cami ön bahçesinde yer alan İshak Paşa’nın mermer-lahid mezarı, İnegöl Belediyesi’nce 1937 yılında İshakpaşa Camii çevresinde yapılan yeni bir düzenleme esnasında cami çevresinde yer alan mezarlık kaldırılarak yeşil alan haline getirilmiş ve bu arada İshak Paşa’nın mermer –lahit mezarı da sökülerek kaldırılmış; mermer lahit ve şahide mezar taşları, eşi Tâcünnisâ Sultan Hatun Türbesi’nde koruma altına alınmıştır.
Şu kadar var ki 1963 Yılında Vakıfalar Genel Müdürlüğü’nce İshak Paşa Camii ve Külliyyesi’nde geniş çaplı bir onarım gerçekleştirilirken İshakpaşa Kütüphanesi’nin deposu olarak kullanılan Tacünnisa Sultan Hatun Türbesi de onarılmış ve iç bölümü yeniden dizayn edilerek İshak Paşa kabrine ait mermer lahit ve şahide taşları da yeniden yek diğerine monte edilerek mezar haline getirilmiştir.
Böylece; hem İshak Paşa’nın merkadi ve hem de eşi Tâcünnisâ Sultan ile iki kızının merkadleri de yeniden tanzim edilerek bu günkü şeklini almıştır. Görülüyor ki Amasya kökenli ve İnegöl doğumlu maliyeci İshak Paşa’nın hem kendisinin ve hem de eşinin İnegöl ile çok yakın alakası bulunmaktadır.
Sadrazamlığından önce de sonra da uzunca yıllar selânik valisi olarak devlete hizmet etmiş olduğından İnegöl-selânik bağlantısı da uzun yıllar devam etmiştir. Kurtuluş Savaşı sonrasında Selânik çevresinden İnegöl coğrafyasına gelen göçmenlerin, Cerrah ve Yenice beldelerine yerleşmiş olması, Selânik-İnegöl bağlantısını yeniden gündeme getirmiş; ve söz konusu tarihsel bağlantı, daha canlı ve de daha somut bir hale gelmiştir.
