Recep Akakuş'un köşe yazısı
Şehir merkezî olarak İnegöl kasabası, Bedre Deresi’nin tabiî yatağı
ile Hoca Köy Deresi’nin tabiî yatağı arasında tesis edilen bir yapay
tepecik üzerinde kurulmuştu.
Halk arasında bu yapay tepeciğe, yokuş adı verilmektedir. Bugün önünde Merkez Belediye binasının bulunduğu tepe işte bu tepedir. Burası İnegöl merkezdeki tek tepedir.
Bu noktaya dikkatinizi çekelim; Bedre Deresi ile Hoca Köy Deresi, İnegöl höyüğü’nün iki yanından akmakta imiş. Yani şehir merkezinden dereler geçiyormuş. Daha sonra bu derelerin yatağı değiştirilerek, şehir çevresinden akmaları sağlanmıştır.
Dışarıdan İnegöl’e gelmek isteyen bir kimse, hangi taraftan gelirse gelsin mutlaka bu dereler üzerindeki köprüden geçmek zorunda kalırmış.
Geçmişte, İnegöl tepesinin çevresi, çok kere, ya su ile ya da bataklık
ile kaplı imiş. Köprülerden geçmeden İnegöl’e girmeniz mümkün değildir. Yakın zamana kadar İnegöl’de, inşaat temeli için yapılan kazılarda bol miktarda su çıkması bundandır. Mezar kazılırken de aynı sularla karşılaşılırdı.
Geçilmesi zorunlu olan bu köprüler, halk dilinde, Honta köprüsü olarak anılmıştır.
Söz gelimi, İnegöl-Akhisar, İnegöl-Kozluca, İnegöl-Kulaca, İnegöl-Deydinler ve İnegöl- Cerrah yolları üzerinde bu tür köprüler bulunur ve geçişler de mutlaka, devletçe kontrol edilirmiş.
Honta ismi, aslında, Hundgâr isminin halk diline intikal
etmiş şeklidir. Hundgâr, Hüdavendigâr ve Hünkâr sözcükleri, siyasî otoriteyi
elinde bulunduran kişi için kullanılmıştır.
Yüzyıllar boyunca İnegöl’ün sosyal ve ekonomik hayatı açısından can damarını teşkil edenen önemli yol, hiç şüphesiz, tarihî İpek Yolu’nun bir kolunu teşkil eden Ulu yol’dur.
Bu yolun ana güzergâhı ise: Kurşunlu, Eymür, Süpürtü, Yiğit, Kulaca ve Kozulca köyleridir.
Kozulca Köyü’nde Ulu yol, ikiye ayrılmıştır. Bir kolu, Hamzabey Köyü üzerinden Yenişehir’e giderken diğer bir kolu, Sığırtmaçlı/Adabini/Alanyurt- Akhisar- Aksu ve Kızık köyleri üzerinden Bursa’ya ulaşmıştır.
Ulu yol, bir anlamda, tarihî İpek Yolu’nun İnegöl yöresine
uzanmış bir koludur. Yörenin, dış dünyaya açılmasını bu yol, temin
etmiştir.
Ahî Derbendi, Akbıyık Derbendi ve Aksu Derbendi bu yol üzerinde yer almıştır. Kulaca -İnegöl, Kozulca- İnegöl, Adabini -İnegöl ve Akhisar- İnegöl tâli yolları, bu ana yola bağlanmıştır ki her birinin üzerinde Honta adı verilen birer kontrol köprüsü yer almıştır.
Kurşunlu beldesi, bu yolun önemli bir noktasında bulunmaktadır. Çünkü Ahî Dağı üzerinden gelen İpek Yolu, Kurşunlu’da Ulu yol
ile buluşur. (İnegöl’ün tarihi yollarını, sıradaki yazımızda paylaşmaya devam edeceğiz.)
