Recep Akakuş'un köşe yazısı
Geçen yazımızdan hatırlatalım. Eski İnegöl’ün etrafı akarsular, göl birikintileri ve bataklık ile kaplıdır.
İnegöl’e gelmek isteyen bir kimse, hangi taraftan gelirse gelsin mutlaka bu dereler üzerindeki köprüden geçmek zorunda kalırmış. Geçilmesi zorunlu olan bu köprüler, halk dilinde, Honta köprüsü olarak anılmıştır.
Bu yazımızda İnegöl’ün tarihi yollarını yazmaya devam ediyoruz. İnegöl’ün tarihi posta yolunu duydunuz mu?
Mezit Boğazı’nı aşarak Kınık Köyü’ne gelen ve Konya- İznik arasını bağlıyan Posta yolu, Kurşunlu’ya uğrar ve Yiğit -Olukman-Tekke köyleri hattını kullanarak kestirme bir yol ile Yenişehir’e geçer.
Ayrıca, İnegöl, Deydinler -Alibey köyleri ile Çandır Köprüsü-Çitli Maden Suyu ve Kınık Köyü hattından gelen bir yol da yine Kurşunlu beldesine İpek yolu ve Ulu-yol ile buluşur.
Bu yol güzergâhı da İnegöl’ün sosyal ve ekonomik hayatında önemli rol oynamıştır. Kurşunlu’da Yıldırım Beyazıt döneminden kalma kervansaray ve cami var.
Yıldırım Beyazıt, Kurşunlu beldesine kervansaray ve zaviyeli bir cami neden yaptırdı dersiniz? Çünkü burası o tarihte büyük bir öneme sahip tarihi yollar üzerindedir.
Bir de İnegöl’ü, Uludağ ve Domaniç dağları üzerinden Keles ve Domaniç’e bağlayan yollar vardır ki bunlara “genelde” yayla yolu veya yürük yolu denmektedir.
İnegöl Ovası’na inen yürük ve yayla yolları, hem Domaniç Nahiyesi’ni İnegöl’e bağlamış ve hem de Uludağ ve Domaniç Dağları’nın ekonomik zenginliklerinden İnegöl sakinlerinin yararlanmasını sağlamıştır.
İnegöl’ü yöneten kişiler açısından çok önemli olan bir diğer yol
da günümüz Mesâriye/Çiftlik Köyü’nü İnegöl’e bağlayan yoldur.
Binlerce yıl önce İnegöl yöneticileri, burada inşa ettirdikleri görkemli Kızıl Saray’da oturmuşlardır. Kızlar Sarayı adı da verilen bu yönetim merkezi, çok hem de çok önemlidir.
Fatih Sultan Mehmet devri devlet adamlarından Dayı Karaca
Paşa’nın, Orta Köy’de yaptırdığı kervansaray da önemli bir tesis olarak yıllarca yöreye hizmet vermiştir. Çünkü Domaniç ve Mızal derbentleri’ni aşarak buraya gelen yolcular, hem canlarını hem de mallarını bu kervansarayda koruma imkânı bulmuşlardır.
Kısaca tavsifi yapılan ve tarihî nitelik taşıyan bu yolların, tarihî
süreç içinde, bazılarının güzergâhları değişmiş, bazıları ise iptal edilmiş ve kullanım dışı kalmıştır.
Bursa ve İnegöl yolu üzerinde de güzergâh değişiklikleri,olmuştur. Hoca Köy Deresi, açılan bir kanal ile Kalburt Köyü civarında Ak Dere’ye/Cerrah Deresi’ne bağlanmıştır. Açılan bu kanal, Ali Ağa Deresi adını alırken birleştirilen ve kontrol altına alınan birleşik dereye de Kalburt Deresi ismi verilmiştir.
