Recep Akakuş yazdı
Ertuğrul Gâzî’nin annesi, Hayme-Ana olarak bilinmektedir. Arap dilinde “Hayme”, çadır anlamına gelmektedir.
“Ana “kelimesi ise Türkçe’dir. İkisinin birleşimi ile oluşan Hayme-Ana terkibi de Çadır-Anası anlamında kullanılmış olur.
Bozkır kültürüne bağlı bir hayat yaşadıkları için göçebelik ve dolayısı ile çadır hayatı, onlar için vazgeçilmez bir yaşam biçimidir.
Hayme-Ana, yaz mevsimlerini Domaniç yaylalarında geçirmiş ve bu yörede vefat eylemiştir.
Domaniç İlçesi’ne bağlı Çarşamba Köyü’ndeki mezarı, uzun yıllar Karakeçili Aşireti’ne mensup Türkmenler tarafından ziyaretgâh olarak kullanılmıştır.
1886 yılında Sultan II. Abdülhamid, HaymeAna’nın mezarı üzerine muhteşem bir türbe yaptırmıştır.
Yakın çevresine bir mescid ve bir de misafirhane ilave ederek güzel bir külliye oluşturmuştur. Türbe kapısının üzerinde bir kitâbe yer almaktadır.
HAYME –ANA KÜLLİYESİ: Hayme-Ana Külliyesi, Sultan II. Abdülhamid devrinin mimarî üslûbunu aksettirecek tarzda inşa olunmuştur.
Bir anlamda “Türbe Külliyesi” diyebileceğimiz bir tesis yapılmış ve bahçesi de güçlü bir ihata duvarı ile çevrilmiştir.
Türbe, sekizgen bir plana oturtulmuştur. Yontulmuş köfeki taşı ile duvarlar kaplıdır.
Domaniç- Çarşamba Köyü’nde köylülerin organize ettiği dernek faaliyetlerinin yanı sıra Domaniç ilçe özel idaresince de Hayme-Ana Türbe Külliyesi’ne ilişkin güzel çalışmalar yapıldığına şahit oldum.
Sportif faaliyetlerin yapılacağı tesislerin de -özel idarece- külliye yakı nında kurulmakta olduğunu gördüm.
Hayme-Ana, Gündüz Alp’in eşi, Ertuğrul Gâzî’nin annesi ve Osman Gâzî’nin de ninesidir.
Hayme-Ana, bir yayla dönüşünde vefat eyler, vasiyeti üzerine şu anda türbesinin bulunduğu yere defnedilir.
Osmanlı tarihinde devlet tarafından adına türbe yapılan ilk kadın, Hayme-Ana olmuştur.
Osmanlı’nın kuruluşunda birinci derecede rol oynadığı için Hayme-Ana, Devlet-Ana olarak da anılır.
Günümüzdeki türbe, Sultan II. Abdülhamid Han tarafından yaptırılmıştır.
13. yüzyıldan bu yana her yıl eylül ayının ilk pazar günü Domaniç-Çarşamba Köyü’nde yapılan kutlamalar ile Hayme-Ana anılmakta ve adına şenlikler düzenlenmektedir.
