ORHANGAZİ CAMİİ VE KÜLLİYESİ
Bursa’yı Osmanlı Devleti’ne başkent yapan Orhan Gazi, fetih sonrasında geniş bir imar faaliyeti başlatmıştır. Yerleşim alanını kale dışına taşıyarak kendi adıyla anılan görkemli bir cami inşa ettirmiştir.
Resimde, yeni başkenti temsil eden Orhan Camii’nin batı cephesi görülmektedir. Orhan Gazi, imar faâliyetlerini Bursa dışına da taşırmıştır.
Söz gelimi: Bilecik’te Şeyh Edebali zaviye ve türbesini inşa ettirdiği gibi burada bir de Cuma camiî yaptırmıştır; Ayrıca İnegöl coğrafyasında da günümüzde Baba Sultan Köyü diye anılan köyde Geyikli Baba adına bir türbe, bir de zaviyeli cuma mescidi inşa ettirmiştir.
İnegöl’de Merkez-Zaviyeli Mescid’ de imamet ve hitabet hizmetlerini yapacak
görevli için de “Hizmet Dirliği” tahsis eylemiştir. Osman Gazi Ahî geleneğine bağlı bulunduğu halde Orhan Gazi Babî geleneğini tercih eylemiştir.
ORHANGAZİ TÜRBESİ
Orhan Gazi türbesinde de Osman Gazi’nin Türbesinde olduğu gibi devşirme Bizans inşaat malzemesi kullanılmıştır. Burasının da aslında bir manastır veya bazilika olması çok muhtemeldir.
Sultan Abdülmecid döneminde yenilenen Orhan Gazi türbesi genel
yapısı itibarı ile yeni mimarı üslûba göre yapılmış ise de devşirme mermer sütunları,başlıkları ve zemininde yer alan Bizans mozaikleri aynen korunmuştur.
Hatırlanacağı üzere Orhan Gazi’ nin her üç hanımı da Bizans prensesidir.
Bunlardan ilk eşi Yarhisar Tekfurunun kızı Holafira, Orhan Gazi ile evlenince Müslüman olmuş ve Nilüfer adını almıştır.
Diğer iki eşi Bizans prensesi Asporçe Hatun ve Teodora, Müslüman olmakla birlikte Orhan Gazi ile evlendikten sonra isimlerini değiştirmemişlerdir.
Dikkati çeken bir husus, bu gün elimizde bulunan en eski tescil tarhinii taşıyan Osmanlı vakfiyesi, Orhan Gazi’ nin eşlerinden olan Bizans prensesi Asporçe Hatuna aittir.
1323 yılında tescili yapılmış olan bu vakfiye ile Gemlik ile Mudanya arasında
yer alan sahil şeridi’nin geliri, vakıf statüsünde, Orhan Gazi’nin hanımı Asporçe Hatuna tahsis edilmiştir.
RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan
Ayhan Talha Bayraktar
