OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNA BEŞİK; İNEGÖL-1

Recep Akakuş yazdı

Osmanlı devleti’nin kuruluşu ve aşiretten devlete geçişi, 1299 yılında Bilecik, Yarhisar ve İnegöl’ün Osman Bey tarafından fethiyle gerçekleşmiştir. Bu sebepten İnegöl, Osmanlı devleti’nin kuruluşuna bir anlamda beşik olmuştur

BEYLİK MERKEZİ YENİŞEHİR

1300 yılında Yenişehir, fetih edildikten sonra beylik merkezi, Bilecik’ten Yenişehir’e taşınmış; 1326 yılında Bursa’nın fethi kesinleştikten sonra da beylik merkezi Yenişehir’den Bursa’ya aktarılmıştır .

İNEGÖL FATİHİ TURGUTALP

İnegöl’e gelince, burası Turgut Alp eliyle fetih olunduğu için fetih sonrasında - töre gereği - burasının bir bölümü, Turgut Alp ve aşiretine dirlik olarak verilmiştir. Şu kadar var ki İnegöl fâtihi Turgut Alp, fetih sonrasında kasaba merkezine yerleşmemiş ; günümüzde kendi ismiyle yâd olunan Turgutalp Köyü’ne gidip yerleşmiştir. Aşiretini de bu yöreye yerleştirdiği için bu yöre, tarihî kaynaklarda “Turguteli” diye anılmıştır.

GENCELİ DEDE VE GÜVENLİK

Turgut Alp, İnegöl’ün emniyet ve güvenliğini sağlamak üzere ; gerekli tedbirlerini almış ; bu amaçla günümüzde “Sırnaz dedesi” diye anılan Genceli Dede’yi, gözcü olarak kullanmıştır. Ayrıca Domaniç-İnegöl arasında ulaşımı sağlayan yörük yollarının kesiştiği “Diğrihi çayırı” üzerinde tesis eylediği “İrmiyâz’a=Atış alanı”na emniyet ve güvenlik birliklerini yerleştirerek İnegöl’ün güvenliğini sağlamıştır.

KASIM EFENDİ VE YENİCE MAHALLESİ

Söz konusu güvenlik birliğinin konuçlandırıldığı bu sahaya, daha sonraki yıllarda, İnegöl’ün timar sahibi Hamza Bey’in oğlu Derviş Mehmed Bey tarafından Noktacı Kāsım Efendi adına bir “zaviyeli tekke” kurulmuştur. Çevresi de iskâna açılarak burada “Yenice” ismiyle yeni bir mahalle oluşturulmuştur .

BABASULTAN

Turgut Alp, İnegöl coğrafyasında “Bâbî geleneği”nin temsilcisi olan Baba Sultan’a derin saygı beslediği için, yaşadığı sürece onunla yakın ilişki içinde bulunmuştur. Orhan Gâzî ile Baba Sultan’ın tanışmasına da vesile olmuştur. Bu nedenle Orhan Gâzî, İnegöl coğrafyasında ilk imar faaliyetine, Baba Sultan köyü’nde Geyikli Baba adına yaptırdığı cami, zaviye ve türbe ile başlamıştır .

İNEGÖL’DE YILDIRIM BEYAZID ESERLERİ

İnegöl coğrafyasında ikinci imar hareketini Yıldırım Beyazıt (1389-1402), gerçekleştirmiştir. Bu cümleden olmak üzere ; Yıldırım Beyazıt, kasaba merkezinde bir hamam ve bir de Cuma Camii yaptırırken Kurşunlu beldesi’nde de bir kervansaray ve bir de zaviyeli Cuma mescidi inşâ ettirmiştir.

İNEGÖL’DE İZ BIRAKAN BEYLER

1299 -1389 yılları arasında İnegöl coğrafyasında yönetimde etkili olan kişiler; başta Turgut Alp’in oğlu İlyas Bey, Osman Gâzî’nin oğullarından Pazarlu ve Çoban beyler ile Bursa bey sarayı genel sekreteri Aksungur/Sungur Paşa olmuştur . Yıldırım Beyazıt(1389-1402) devrine gelince ; o’nun gözde beylerinden dirlik sahibi Hoca Fîrûz Bey, Yahşî Bey ve Îsâ Bey, uzunca yıllar İnegöl coğrafyasına hâkim olmuşlardır. Bu kişilerin izlerini taşıyan köy ve mezra isimleri günümüze kadar gelmiştir.

ANKARA SAVAŞI

1402 yılında Yıldırım Beyazıt ile Timur arasında vuku bulan Ankara Çubuk Meydan Muharebesi’nde Yıldırım Beyazıt, mağlup olunca ;onun Anadolu’da kurduğu Türk birliği, Timur tarafından parçalanmış . Osmanlı şehzâdeleri arasında kanlı bir iktidar mücadelesi başlamıştır. Şehzâdeler arası iktidar mücadelesi, 1413 yılına kadar kesintisiz tam on yıl devam etmiştir. Sonunda Amasya ümerasından Beyazıt Paşa ve kardeşi Hamza Bey’in desteklediği Şehzâde Çelebi Sultan Mehmet (1413-1420), iktidar mücadelesini kazanmış ve kardeşlerini, etkisiz hale getirerek dağılan Osmanlı devleti’ni, 1413 yılında yeni baştan kurmuştur. (DEVAM EDECEK)