Recep Akakuş'un Köşe Yazısı
Çayyaka Köyü, İnegöl’ün güneyinde ve Uludağ’ın etek kısmında yer almıştır. Konuşlandığı arazi, çok engebelidir. Derin vâdiler ile bölünmüştür. İnegöl şehir merkezine uzaklığı 10 kilometredir. Günümüzdeki nüfus yapısı itibariyle Çayyaka Köyü, karma bir köydür.
Hem yerli hem de göçmen kökenli nüfusa sahiptir. 1990 yılı genel nüfus sayımına göre; toplam köy nüfusu, 897 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 386’sı kadın ve 380’i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 766 kişiye düşmüştür. Yakın çevresinde Lütfiye, İclaliye/ Erikli, Kestane Alanı, Karakadı ve Gülbahçe köyleri bulunur. İnegöl bağlantısı, İsaören üzerinden sağlanır.
Çayyaka Köyü, tarihî bir kimliğe sahiptir. İlk sakinleri Osmanlılar devrinde çoğunlukla gayr-i müslim kimseler imiş ki bunlar, devlete, haraç adı verilen bir vergi öderlermiş. Yukarıda belirtildiği üzere günümüzde Çayyaka Köyü’nün nüfusu, Müslüman olmakla birlikte etnik yapısı itibariyle karışıktır. Çayyaka Köyü’nün eski adı, Bedre’dir. Arapça olan Bedr kelimesi, su kaynağı anlamında kullanılır. Kelimeye takılan ”e“ takısı ile bu kaynağa mahal olan yer kastedilmiştir. İnegöl’ün fethinden itibaren yöneticiler, Bedre/Çayyaka Köyü ile yakından ilgilenmişlerdir. Çünkü kaynağı, bu köy yöresinden başlayan Bedre Deresi, doğrudan doğruya İnegöl şehir merkezine gelmektedir. Suyu da içmek için en uygun olan bir deredir. Cerrah Deresi, Hoca Köy Deresi ve Hamamlı Deresi gibi dereler, ovayla bağlantı noktalarındaki köy adlarıyla isimlendirildikleri halde bu İsaören adıyla değil arka planda kalan Bedre Köyü ismiyle şöhret bulmuştur .
Bu isimlendirme şekli dahi, Bedre Köyü’nün ve Bedre Suyu’nun ayrıcalıklı durumunu açıkça göstermiş olmaktadır. Tarihî boyutta konuya baktığımızda Bedre Köyü’nün, Padişah Hassı olduğunu görmekteyiz. Bu köyün vergi gelirinden ayrıca İnegöl su başısına/emniyet âmirine ve Sırnaz Köyü timar sahibine ödeme yapılmıştır.
BEDRE DERESİNDEN İSHAKPAŞA’YA SU
İshak Paşa, İnegöl’e o tarihî külliyesini yaptıktan sonra, Bedre Deresi’ni isale hattı ile İnegöl’e getirtmiş, hem külliyesinde yer alan şadırvana ve hem de mahalle çeşmelerine su aktarmıştır. Osmanlı döneminde bir ara Bedre Köyü yıllık vergi geliri Şeyhü’l-İslâm Vanî Mehmed Efendi’ye de tahsis edilmiştir. Geçim kaynakları, ziraat ve ormandır. Bedre Köyü’nde her tür sebze ve meyve yetişir.
ÇAYLICA KÖYÜ
Çaylıca Köyü’nün bir diğer adı da, Mürüvvet’tir. İnegöl’ün güneyinde ve Uludağ'ın kuzey eteklerinde yer alır. Derin vâdilerle ayrılmış çok dalgalı ve de engebeli bir arazide kurulmuştur. İnegöl şehir merkezine uzaklığı, 20 kilometredir.Yakın çevresinde Paşaören, Elmaçayır, İnayet ve Gülbahçe köyleri yer almıştır. İnegöl şehir merkezi ile bağlantısı, İnayet, Gülbahçe ve Hoca Köy güzergâhından sağlanır.
Çaylıca, Kafkas kökenli bir muhacir köyüdür. Halkı, 1876-1877 Türk- Rus Savaşı’ndan sonra Kafkaslardan Anadolu’ya gelen göçmenlerdendir. Bu yöreye, devletçe iskân edilmişlerdir. Alt kimlikleri itibariyle Gürcüdürler. Çaylıca Köy’ünün kurulduğu yıllardaki adı, Pelitli’dir. Ancak 1964 yılında yapılan resmî bir uygulama ile köyün ismi Çaylıca olmuştur. 1990 yılı genel nüfus sayımına göre toplam köy nüfusu, 170 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 66’sı kadın ve 68’i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, , 134 kişiye düşmüştür. Orman köyü statüsündedir. Az miktarda tahıl ürünü yetiştirilir. Meyve ve sebze üretimi yapılır. Geçim kaynağı, büyük ölçüde ormandır.
