İdari Yapı:1870 yılında çıkarılan yönetmeliğe göre, Hüdavendigar vilayetine bağlı 9 kaza merkezinden biri olan İnegöl, 1885 yılında Hüdavendigar vilayetine bağlı bir liva haline getirilerek, Ertuğrul adı verilen Bilecik’e bağlanmıştır.
İnegöl tarihi boyunca her zaman kaza merkezi olup, hiçbir zaman köy veya bucak statüsüne inmemiştir. Sancak merkezi ise zaman zaman Ertuğrul/Bilecik, zaman zaman da Hüdavendigar/Bursa olarak değişse de, adli ve askeri açılardan sürekli Bursa’ya bağlı kalmış, 1926 yılında idari açıdan da Bursa iline bağlanmıştır. "
Yorum:Bir olgunun, tarihinin, resmi olarak kesinlik kazanması için, delil olarak gerçek anlamda bilgi, belge yada kaynak gösterilmesi literatürde gereklidir.
Daha önceleri yapılan araştırmalarda İnegöl Belediyesi ile ilgili ilk belgelerin 1878 yılına ait olduğu görülmüş ve "O" tarih kuruluş yılı olarak kabul edilmiştir.
2005 yılında Kent Müzesi kurulum çalışmaları devam ederken Osmanlı Arşivlerinde İnegöl tarihi ile ilgili yapılan araştırmalarda yeni tasnif edilmiş belgeler içerisinde 1870 yıllarına ait İnegöl Belediyesi ile ilgili belgeler tespit edilince, daha önceleri 1878 olarak bilinen İnegöl Belediyesi kurulum tarihini ilgili yöneticilerle görüşülerek 1870’lere çekilmesi sağlanmış ve hatta yeni Belediye logosu bile yapılmıştır.
Bulunan belgeler, İnegöl Belediyesi' nin teşkil edildiğine ait kurulum belgeleri değildir. O yıllardaki Belediyeye ait yazışmaları içeren belgelerdir.
Netice itibari ile, Osmanlı Arşivlerinde, her gün okunarak tasnif edilen, yeni yeni belgeler olduğunu düşünürsek, çıkabilecek yeni bir belge ile, bu tarihin daha gerilere çekilmesi mümkündür.
Tanzimat sonrası, idari yapılarda gidilen değişiklerden, irili ufaklı yerleşim birimleride nasibini almış, modern belediyecilik anlayışı ile ilk olarak 1850' li yıllarda Beyoğlu-Galata bölgesinde "Belediye" ismi eklenerek yeni bir yerel idari yapı oluşturulmuştur.
Bu yapılanma yıllar içerisinde Anadolu'ya hızla yayılmış ve şehirler başta olmak üzere o zaman ki isimleri "kaza" olan şimdiki ilçelere kadar sirayet etmiştir.
Dolayısıyla, İnegölümüzün Belediyesinin de, tam tarihi bilinmemekle beraber, o yıllarda kurulduğu düşünülmektedir. O yüzden bu konu ile ilgili araştırmalar sürekli devam etmektedir.
Ki 2018 yılında Osmanlı Arşivlerinde, yeni tasnif ve tercüme edilen, "1863" yılına ait bir belgede, "İnegöl Belediye Dairesi" ibaresi ile başlayan, resmi bir yazışma belgesinin ortaya çıktığı görülmüştür.
Tespit edilen bu evrakla, kuruluş olarak kabul edilen, 1870 yılı, 1863 yılına çekilmelidir.
Bu da demek oluyor ki, Osmanlı Arşivlerinde, her gün okunup tasnif edilen yeni belgeler de, Belediyemizin kuruluşuna ait, bir evrak çıkana kadar, kuruluş tarihimizi hep yenilemek durumunda kalacağız.
NEDİM BAYRAM
