Recep Akakuş'un köşe yazısı
İnegöl’ün fetih tarihi olan 1299 yılı baz alındığında ekonomik değerlerin üretimi ve de bu konuda gerçekleştirilen ekonomik yapılanma özeti şöyledir:
B- ZİRAATTE: Osmanlı devlet sisteminde toprağın işlenmesi, en önemli ekonomik değer olarak kabullenilmiştir.
Kurulan timar ve dirlik sistemine dayalı olarak mukâtaa yoluyla ülke dahilinde yer alan tüm topraklar, değerlendirilmiştir.
Konu İnegöl coğrafyası baz alındığında ova bölümünde sulu tarım yapılmış; ilk yıllarda pirinç ekilerek –âdetâ-İnegöl Ovası, Osmanlı’nın pirinç anbarı olmuştur.
Kıraç alanlarda ve ormandan açılan yerlerde susuz tarım yapılarak başta buğday ve mısır olmak üzere; pamuk dışında bir çok tarım ürünü İnegöl coğrafyasında yetiştirilmiştir.
Ayrıca tütün, pancar ve koza üretimi de yapılmıştır. başta kestane olmak üzere; ceviz, fındık, erik, kiraz, vişne, armut, elma ve benzeri meyva türleri de bol miktarda yetiştirilmiştir.
Bu arada geniş çapta sebze üretimi de yapılmış ve bazı köyler, yetiştirdikleri meyva ve sebze ile şöhret kazanmışlardır. Söz gelimi:
Hamamlı köyü, domatesi ile; Kurşunlu Beldesi ve Çitli Köyü, biberi ile; Alibey Köyü, salatası ile; Orta Köy, bal kabağı ile; Edebey Köyü, kirazı ile; Yenice Beldesi ve Kıran Köyü çileği ile; Hocaköy bağları ile; İsaören ve Süle köyleri de elma ve armudu ile şöhret bulmuştur.
C- HAYVANCILIKTA: İnegöl coğrafyasında Osmanlı’nın kuruluş yıllarından itibaren Söğüt ve Domaniç coğrafyalarında küçükbaş hayvan yetiştirilmiştir.
İnegöl coğrafyasının özelliğinden dolayı fetih sonrasında bu yörede hem büyükbaş hayvan yetiştirilmiş ve hem de küçükbaş hayvan yetiştirilmiştir.
İlgili bölümlerde açıklandığı üzere; Çobanköy =Yenice Beldesi merkez olmak üzere; Cebel-i Kırş ismiyle anılan Ahî Dağı ve yakın çevresinde küçükbaş hayvan yetiştirilirken Susığırlık adıyla anılan Alibey Köyü merkez olmak üzere; İnegöl Ovası’nda geniş çapta camus ve manda adı verilen büyükbaş hayvan yetiştirilmiştir.
Sığrtmaçlı adı vetilen Adabînî Köyü’nde de kara sığırı adı verilen büyükbaş hayvan yetiştirilmiştir.
At –oğlanları adı verilen Cerrah Beldesi’nde de at ve katır cinsi binek hayvanları yetiiştirimiştir. Yıldırım Bayezid (1389-1402) devrinde İnegöl coğrafyasında hayvan yetiştirciliği ile meşğul olan düâyen kişi, Koca Fîrûz bey’in oğullarından Emîr-i Ahuûr Ali Bey’dir.
Daha sonraki yıllarda da İnegöl coğrafyasında hayvan yetiştiriciliği ile Hamza Bey’in tırunlarından Bekir Bey ile Ali Çelebi olmuştur ki Ali Çelebi , 1516 yılında vuku bulan Mercidabık Savaşı’nda şehid düşen Mehmet Bey’in oğludur .
Sırnaz ve Doğanyurdu köylerinde de doğan, şahin ve atmaca kuşları yetiştirilerek –istihbarat ve iletişimde kullanılmak üzere- doğancı başına teslim edilmiştir.
