Murat Altın yazdı
Gazeteci, yazar Mehmed Şevket Eygi'nin vefatının üzerinden 4 yıl geçti. Eygi, yarım asrı aşan gazetecilik hayatının önemli bir bölümünü mahkeme salonu ve cezaevlerinde geçirdi.
MEHMED ŞEVKET EYGİ
Kolağası Neşet Bey'in torunu olan Eygi, 7 Şubat 1933'te Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde Mehmet Sait ve Seher Hanım'ın tek çocuğu olarak dünyaya geldi.
Öğrenimine 1940'ta, şimdiki adıyla Galatasaray Lisesi olan Mekteb-i Sultani'de başlayan Eygi, Abdi İpekçi, Mümtaz Soysal, Turgay Şeren ve Memduh Gökçen ile okul arkadaşı oldu.
Yazar Eygi, Galatasaray Lisesindeki öğrenimi sırasında iyi derecede Fransızca öğrendi, Osmanlı nazırlarından Raşit Erer, Aydın milletvekili Enver Tekand, şair Orhan Şaik Gökyay, edebiyat tarihçisi Nihad Sami Banarlı ve şair Ahmet Kutsi Tecer'den ders aldı.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini 1952'de kazanan Eygi, fakültede Cemal Süreya ve Sezai Karakoç'la diplomasi bölümünde eğitim gördü.
SAĞ SOL DOSTÇA KONUŞABİLİYORDU
Mehmed Şevket Eygi, Fransız hükümetinin Ankara'daki kültür merkezinde çevirmenlik de yaptığı üniversite yıllarını, bir röportajında şu sözlerle aktarmıştı:
"Galatasaray'ı bitirip Ankara Siyasal Bilgilerde okumaya başladığım zaman, akvaryumdan çıkarılıp denize atılmış bir balık gibi hissetmiştim kendimi. O tarihlerde, bugünkü gibi anarşi yoktu. Siyasaldaki sağcı, mürteci, solcu ve entelektüel gençler, edebi, fikri, kültürel, sosyal konularda dostça tartışabiliyordu. Edebi konularda fakültenin en parlak Müslüman genci Sezai Karakoç'tu. Cemal Süreya ile başka solcu arkadaşlarımızla kantinde çay içip rahat rahat sohbet edebiliyorduk."
"YENİ İSTİKLAL"DE GAZETECİLİĞE BAŞLADI
Üniversiteden 1956'da mezun olan Eygi, Diyanet İşleri Başkanlığında mütercim olarak 2 yıl görev yaptı, bir süre de Ömer Nasuhi Bilmen'in hususi kalem müdürü olarak çalıştı.
Usta yazar, 1957'de 10 kişilik bir grupla "İslam" adlı bir dergi çıkarmaya başladı.
Eşref Edib'in yayımladığı Sebilürreşad dergisinde ilk yazısını okurların beğenisine sunan Eygi, askerliğini yedek subay olarak 1958-1959'da tamamladı.
Yazar Eygi, 27 Mayıs 1960 ihtilali döneminde memurluktan istifa ederek, gazetecilik yapmak üzere İstanbul'a yerleşti. Mahir İz'in teklifiyle yönetimine getirildiği ve haftalık olarak yayınlanan "Yeni İstiklal"de gazeteciliğe başlayan Eygi, yine bu süreçte Bedir Yayınevini kurdu.
Yarım asrı aşan gazetecilik hayatının önemli bir bölümünü mahkeme salonu ve cezaevlerinde geçiren usta kalem, ilk olarak Adnan Menderes'in 1961'deki idam yıl dönümünde kaleme aldığı "Zulümlerin en alçakçası kanunların gölgesinde yapılandır" başlıklı yazı nedeniyle tutuklandı.
6 YIL YURT DIŞINDA YAŞADI
Mehmed Şevket Eygi, 1966'da "Bugün" gazetesini çıkarmaya başladı ve 1968'de "Babıali'de Sabah" gazetesini satın aldı. Günde yaklaşık 90 bin baskı yapan, kadrosunda Necip Fazıl Kısakürek, Şule Yüksel Şenler ve Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu'nun da bulunduğu "Bugün" gazetesi ile "Babıali'de Sabah" gazetesi Nihat Erim iktidarı tarafından süresiz olarak kapatıldı.
Usta yazar, 1969'un ocak ayında hacca gitmek amacıyla Türkiye'den çıkış yaptı. Eygi, bir ay sonra gerçekleşen ve tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen olaylar sonrası açılan davalar sebebiyle 6 yıl Suudi Arabistan, Ürdün, Lübnan ve Almanya'da yaşadı.
VESAYET REJİMİNDEN ÇOK ÇEKTİ
Yurt dışında kaldığı dönemde de makalelerine devam eden Eygi, bir söyleşide o dönemi şu sözlerle aktarmıştı:
"Egemen azınlıkların vesayet rejimlerinde fikir ve inançlarımdan dolayı çok çektim, mahkemelerde süründüm. Cezaevlerinde yattım. 6 sene yurt dışına çıkmak zorunda kaldım. Her iki 'günlük gazetem' batırıldı. Milli Gazetede 20 yıldan beri yazıyorum. Hiçbir iç baskıya ve sansüre uğramadım. 28 Şubat'tan sonra Devlet Güvenlik Mahkemelerinde aleyhimde bir sürü dava açıldı. Bazı mahkumiyet kararları verildi ama kanunlarda değişiklik olduğu için paçayı sıyırdım... Basın özgürlüğü dışta olan bir özgürlük değildir. Gazetecinin içinde özgürlük yoksa dıştaki özgürlükten yararlanamaz."
1991'DEN VEFATINA KADAR MİLLİ GAZETE'DE YAZILAR YAZDI
Türkiye'ye 1974'te dönen Eygi, sahibi olduğu Bedir Yayınevi ile ilgilendi, 1976'da çıkarmaya başladığı, haftalık yayımlanan "Büyük Gazete"deki yazılarında "Ubeydullah Küçük" müstear ismini kullandı.
Eserlerinde Ali Fuat Başgil, Eşref Edip, Nurettin Topçu, Mehmed Zahid Kotku, Şeyh Sami Efendi ve Muzaffer Ozak'ın görüşlerinden yararlanan Eygi, 1986’da çıkan Yeni Haber gazetesinde günlük yazılar yazdı, 1988'de Zaman gazetesinin genel yayın yönetmenliğini yürüttü, birkaç ay da Hürriyet grubunun çıkardığı Son Çağrı’da yazılarını kaleme aldı.
Yazar Eygi, 1991'den vefatına kadar Milli Gazete'de "Takvimden Yapraklar" isimli köşede okurlarıyla buluştu. Gazetedeki "Din Düşmanlığı Terörü" başlıklı yazısından dolayı 9 Ekim 2002'de bir yıl 8 ay hapis cezasına mahkum edildi, 2006'da ise bir yazısında halkı kin ve düşmanlığa teşvik ettiği iddiasıyla bir yıl hapis cezasına çarptırıldı.
YAZILARINDA GENÇLERİN KENDİ DİLİNE VAKIF OLMASINI İSTİYORDU
Gurme tarafıyla da bilinen usta yazar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu 1995'te, Çamlıca Sosyal Tesisleri'nin dekorasyonu ve tanzimi görevinde bulundu..
Mehmed Şevket Eygi, yazılarında Osmanlı Türkçesine çok değer verdi. Özellikle gençlerin kendi dillerine vakıf olmalarını isteyen yazar, bir açıklamasında şunları söylemişti:
"Büyük konuşanlar, büyük Türkçe bilmeli, en az 100 bin kelimelik edebi Türkçe'nin ufuklarında dolaşabilmelidir. Fuzuli'siz, Şeyh Galib'siz, Evliya Çelebi'siz, Ziya Paşa'sız, Namık Kemal'siz, Ahmed Cevdet Paşa'sız hatta Tevfik Fikret'siz büyük Türkiye olmaz. Bırakın büyük Türkiye'yi, bunların Türkçesi olmadan Türkiye yaşamaz, sürünür ancak. Zengin lisan ve edebiyat olmadan köy olmaz, kasaba olmaz."
Bir İstanbul beyefendisi edasıyla her zaman kullandığı fes, takke ya da kalpağını vefatına kadar başından çıkarmayan yazar, Türkiye Müslümanlarının kıyafeti konusunda da kaleme aldığı bir yazıda, "Türkiye ikliminde yaşayan Müslümanlar serpuşlarıyla, kılık kıyafetleriyle üstünlüklerini özelliklerini tebarüz ettirmelidir." ifadelerini kullanmıştı.
Usta yazar, Yeni İstiklal ve Büyük Gazete adlı haftalık gazetelerle, Bugün ve Babıalide Sabah adlı iki adet günlük gazeteyi Türk matbuatına sundu.
Basın İlan Kurumunun çıkardığı Basın Hayatı dergisinde Mehmet Köşker'e açıklamalarda bulunan Eygi, hayalindeki gazeteyi şu sözlerle anlatmıştı:
"Günde 12 sayfa çıkacak. Yarısı ciddi haberler, resimler, analizler, röportajlar, diğer yarısı ilanlar... İlanlar gazetenin masraflarını karşılayacak ve yurt sathında her gün bir milyon adet bedava dağıtılacak. İçeriği o kadar meraklı ve ilgi uyandırıcı olacak ki, halk televizyonlarını kapatıp o gazeteyi okuyacak. Yapana, becerene, aşk olsun diyorum..."
BİRÇOK KEDİYLE AYNI EVDE YAŞADI
Hiç evlenmeyen, titiz, hassas ve cesur bir karaktere sahip olan Eygi, aynı zamanda kedisever biri olarak hayatı boyunca birçok kediyle aynı evde yaşadı.
Mehmed Şevket Eygi, 12 Temmuz 2019'da kalp rahatsızlığı nedeniyle kaldırıldığı hastanede 86 yaşında vefat etti. Eygi'nin naaşı, Fatih Camisi'nde ikindi namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Merkezefendi Mezarlığı'na defnedildi.
Mehmed Şevket Eygi, "Gençler Direniniz" başlıklı yazısında şu tespitleri okurla paylaşmıştı:
"Cahilliğe ve kültürsüzlüğe direniniz, bilgili, geniş kültürlü Müslümanlar olunuz. Şu iki konudaki kültürünüz yüksek olmalı: İslam kültürü, genel dünya kültürü. Ahlaksızlığa karşı direniniz. Bugün dünyada Müslüman olmayan nice ülke var ki, İslam ve Kur’an ahlakına bizden daha fazla yakınlar ve uyuyorlar. Mesela Yeni Zelanda, Japonya… Siz ahlak ve fazilet bakımından onlardan yüksek olmalısınız. Sizi lisan ve edebiyat bakımından cahilliğe, geriliğe mahkum ediyorlar, direniniz. Çok yüksek seviyede edebiyat kültürüne sahip olunuz. Sakın ben inşaat mühendisi, tarımcı, maliyeci olacağım bana edebiyat gerekmez gibi aptalca laflar etmeyiniz. Sadece edebiyat yetmez ama ne kadar edebiyat kültürün varsa o kadar düşünebilirsin. İslam’ın yüzeyinde kalmayınız. Derinliğine nüfuz ediniz. Yüzeysel Müslüman da elbette Müslüman’dır lakin onun İslam’dan nasibi azdır."
ESERLERİ
Gazete yazıları ile 1995'te Türkiye Yazarlar Birliği tarafından basın dalında ödüle değer görülen Eygi'nin düşünce ve araştırma alanında kaleme aldığı eserleri şunlar:
"Gıybet İlleti", "İslami Konular", "Birkaç Yazı", "Namazı Dosdoğru Kılmak", "Yahudi Türkler Yahut Sabetaycılar", "Ehl-i Sünnet'i Savunuyorum", "Müslüman Kardeşim Uyan", "Müslümanın Yüz Vazifesi", "Yakın Tarihimizde Cami Kıyımı", "Çareler Çözümler Teklifler Tenkidler"
