Recep Akakuş yazdı
Sultan II. Abdülhamid, padişah olunca da İnegöl’de ve yakın çevresinde geniş bir îmar faaliyeti başlatmıştır. Başta İshak Paşa Camii ve Cuma Camii olmak üzere; bütün eski yapılar, onarılmış ve bu arada Tahtaköprü-Hamidiye Camii de inşa edilmiştir. Ayrıca Tahtaköprü ve Koca Yayla arasındaki geniş ormanlık alan, Sultan II. Abdülhamid’e, av sahası olarak ayrılmış ve koruma altına alınmıştır. Bu nedenle Tahtaköprü, devletçe gözetilen ve camiine hatip tayin edilen merkezi bir köy statüsü kazanmıştır. O devirde emlâk-ı şâhâne müdürlüğü yapmış olan ve İnegöl-Sinan Bey Camii’ni de yeni baştan onaran Arap Dede, yörede geniş bir ün kazanmıştır. Yönetim merkezî olarak Domaniç Derbendi’nde tesis ettiği dinlenme sahası da, kendi adına izafeten, Arap oturağı adıyla anılmaya başlanmıştır.
Cumhuriyet devrine gelince Tahtaköprü’nün idarî statüsü değişmiştir. İslâhiye ve Uzunbarış Köyü, nahiye merkezî olmaktan çıkarılarak. Mezit ve Sulhıye adıyla iki ayrı köy haline getirilince 1926- 1927 yılından itibaren Tahtaköprü Köyü, nâhiye merkezî olmuştur. Çevredeki On dokuz köy de bu nahiye merkezine bağlanmıştır.1929 yılında Tahtaköprü’de belediye teşkilâtı kurulmuş ve bakkal İbrahim, ilk, belediye başkanı olmuş ise de kısa bir süre geçtikten sonra belediye teşkilâtı, feshedilmiştir. Bununla birlikte nahiye merkezliği devam etmiştir. 1974 yılında yeniden belediye teşkilâtı kurulan Tahtaköprü, 500 hanedir. Üç mahalleye ayrılmıştır. Bunlar, sırasıyla: Hacılar-Hamidiye ve Zafer mahalleleridir.
Tahtaköprü’den Ruşentahta köprü’ye: Uludağ ve Domaniç Dağları’nın İnegöl Ovası’na bakan kuzey yamaç ve eteklerinde kurulmuş olan köylerin hepsi, genel hatları ile Turguteli’ne dâhildir. Bu yöre, Osman Gâzî tarafından İnegöl fatihi Turgut Alp’e dirlik olarak verilmiştir. Yöre merkezi, Turgut Alp/Gence Köyü’dür. Yörenin doğu sınırı, Domaniç-Derbendi’dir. Batı sınırı ise Kozören Köyü civarında yer alan Ulucaklar Beli’dir.
Uludağ ve Domaniç Dağları’ndan İnegöl Ovası’na inen derelerden -Mezit Deresi hariç- geri kalanların hepsi, Turguteli yöresinden doğar. Yaylalar, mezraalar, av alanları, jeotermal veya tatlı-su kaynakları ile-tarihî nitelik taşıyan-maden yatakları, hepsi bu yörede yer alır.
Turguteli, hem bitki örtüsü yönünden hem de su kaynakları yönünden çok zengindir. Yörede ulaşım, yörük-yolları veya yayla-yolları adı verilen daracık toprak yollar ile sağlanmıştır. Bunların en çok işleyeni, Domaniç-Derbent Yolu olmuştur ki bu tarihî yol, Domaniç/Hisarköy, Çukurca, Kocayayla, Arapoturağı, Tahtaköprü, Dikilitaş, Hamamlı Köprüsü, Orta Köy ve Deydinler güzergâhını izleyerek İnegöl’e ulaşır. Yörenin maneviyat merkezi, Baba Sultan/Babaylar Köyü’dür. En stratejik bölgesi de Ruşen Tahtaköprü/Esenköy’dür. Günümüzde Çiftlik Köyü’nü de içine alan bu bölge, tarihî kaynak eserlerde Lipetoma, Ahu-şen Köprü veya Ruşen Tahtaköprü isimleri ile yâd edilmiştir.
Domaniç yöresi ile İnegöl yöresini birbirine bağlayan ve tarihî nitelik taşıyan yayla ve yörük yollarına gelince, esefle ifade edelim ki bunlar da büyük ölçüde iptal edilmiştir. “ İl” olma gayreti içinde bulunan İnegöl’lü hemşehrilerim, sahip oldukları sanayi ve ekonomik gücü pekiştirmek için bundan böyle dağ ve yayla turizmine de yönelmelilerdir. Turguteli diye nitelediğimiz yöre, hem topoğrafik yapısı, hem bitki örtüsü ve hem de sahip olduğu zengin su kaynakları ile yayla turizmine uygun bir bölgedir.Çünkü bu yöre, asırlarca Bursa Darphanesi’ne gümüş madeni sağlamıştır. Oylat- Kaplıcaları da yine asırlardan beri insanlara şifa dağıtmaktadır. Ulupınar-Altınpınar ve Beypınarı gibi çok değerli memba suları, bu yöreden fışkırmaktadır.
Hiç zaman kaybetmeden, Tahtaköprü merkezli, Turguteli’nde dağ ve yayla turizmini başlatmak üzere; teşebbüse geçmeli ve bunun için de -öncelikle- yol problemini çözmelidir. Mezit Deresi’ni izleyen Bursa-Eskişehir Otoban Yolu’na bir alternatif olmak üzere Mezit/Sınırbeli’nden başlatılarak Eski Karacakaya, Tahtaköprü Bahçekaya, Oylat Kaplıcaları, Hayriye, Hamidiye, İclaliye, Doğanyurdu, Turgut Alp, Çiftlik, Ruşen Tahtaköprü, Yenice, Baba Sultan ve Kozören köy ve beldelerinden geçen bir alternatif yol açılması sağlanmalıdır.
