Murat Altın'ın köşe yazısı
Merhaba İnegöl'ün güzel insanları!
İnegöl'ün tarih ve kültürüne dair yazılarımıza devam ediyoruz.
İnegöl Ovası, su kaynakları bakımından büyük bir zenginliğe sahiptir. Özellikle Uludağ ve Domaniç Dağları'nın bu bereketli ovanın güney yamaçlarından süzülen sular, hem doğal güzellikleri hem de ekonomik değerleri ile dikkat çeker.
Yıl boyunca akarsu yataklarında su bulunan İnegöl, geçmişten günümüze kadar suyun gücünden faydalanmayı başarmış bir bölgedir.
Batıdan doğuya doğru sıraladığımızda; Kara Dere, Kavaklı Dere, Yenice Dere, Cerrah Deresi, Ak Dere, Hoca Köy Deresi, Aliağa Deresi, Bedre Deresi, Akçasu Deresi, Hamamlı Deresi, Çamlık Deresi ve Mezit Deresi gibi akarsular, Uludağ ve Domaniç Dağları'nın kuzey yamaçlarından doğarak İnegöl Ovası'na enerjiyle iner.
Recep Akakuş hoca diğer derelerin isimlerini eserinde şöyle paylaşmıştır: "Söz konusu derelerin isimlerini, batı cihetinden başlamak suretiyle, şöyle sıralamak mümkündür: Bayram Deresi, Değirmen Deresi, Dömez Deresi, Güngörmez Deresi, Karanlık Deresi, Kocagüney Deresi, Domuz Deresi, Acı Dere ve Çay Deresi.
Bütün bu dereler, Ahî Dağı’nın güney yamaçlarından İnegöl Ovası’na iner ve Mezit Deresi ile birleşerek Koca Dere adını alır. Mezit Deresi, Hasan Paşa Köyü’nden itibaren Koca Dere ismiyle anılmaya başlar. Koca Dere, İnegöl Ovası’nı Ahî Dağı eteklerine yakın bir çizgide takip ederek batı yönünde ilerler.
Diğer yandan Kozulca Köyü’ne varıncaya kadar sol taraftan da yukarıda adı geçen derelerden sırasıyla: Çamlık, Akçasu ve Bedre derelerini alarak Koca Dere, suyunu arttırır ve bu isim ile Hamzabey Boğazı’na ulaşır."
Bu sular, Hamzabey Boğazı'nda birleşip Göksu adını alarak Yenişehir Ovası'na doğru yol alır ve sonunda Boğaz Köyü Baraj Gölü'nde toplanır.
İnegöl Ovası'nın kuzey kısmında yer alan ve Ahî Dağı üzerindeki akarsular ise daha mütevazı debilere sahiptir.
Özellikle yaz aylarında bu derelerin kuruduğuna şahit olunabilmektedir. Bayram Deresi, Değirmen Deresi, Dömez Deresi gibi akarsular, Ahî Dağı'nın güney yamaçlarından inerek Koca Dere adıyla İnegöl Ovası'na hayat verir.
Bu su yollarının tarihsel önemi de büyüktür. Özellikle, İnegöl Ovası'na inen dereler üzerinde kurulan çok sayıda su değirmeni ve su hızarları, geçmişte bölgenin ekonomisine büyük katkılar sağlamıştır.
Ayrıca, suyun bol olduğu bu akarsu kenarlarında yapılan pirinç ekimleri, İnegöl Ovası'nı adeta Osmanlı'nın pirinç ambarı haline getirmiştir.
Suların çevresine açılan ark'lar sayesinde hem su taşkınlarına engel olunmuş hem de pirinç üretimi arttırılmıştır.
İnegöl Ovası'nın su yolları, bugün de bölge insanı için büyük önem taşımaktadır.
Geçmişten gelen bu doğal ve kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilir kullanımı, hem ekonomik hem de ekolojik açıdan bölge için hayati öneme sahiptir.
Bu değerli su kaynaklarının gelecek nesillere aktarılması, İnegöl'ün doğal güzelliklerini ve tarımsal potansiyelini koruyarak bölgenin yaşam kalitesini artıracaktır.
Sıradaki yazımızda görüşmek üzere! Yaşam sevinciniz eksik olmasın!
