Recep Akakuş'un Köşe Yazısı
İskaniye Köyü, İnegöl’ün kuzeydoğusunda ve Ahî Dağı üzerinde yer almaktadır.
İnegöl-Bilecik yolu, bu güzergâhtan geçmektedir.
İnegöl şehir merkezine uzaklığı, 15 kilometredir.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre köyün toplam nüfusu, 337 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 179’u kadın ve 200’ü erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 379 kişidir.
Köy nüfusu, Balkan kökenli göçmenlerden oluşmuştur.
Halk arasında 93 Muharebesi olarak bilinen 1876- 1877 Türk- Rus Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya gelen Bulgaristan göçmenlerinden bir bölümü, devletçe bu yöreye yerleştirilmiştir.
Köyün, İskaniye adıyla anılması da bundandır.
Halk arasında bu köy, Cemiyet ismi ile anılmaktadır. Resmî makamlarca verilen isim, halk tarafından yaygın bir şekilde kullanılmamaktadır.
Yakın çevresinde, Tekke, Sülüklügöl, Bilecik ili’ ne bağlı İkizçe ve Bahçecik köyleri vardır.
Yenişehir İlçesi’ne bağlı Akbıyık Köyü de tarihî yönden bu yöre ile yakından irtibatlıdır.
Çünkü İskâniye, Tekke ve Akbıyık köylerini içine alan geniş saha, Sultan Birinci Murad tarafından Hacı Bayram halifelerinden Akbıyık Ahmed Şemseddin Efendiye mülk olarak verilmiştir.
Daha sonraki devirlerde Sultan İkinci Murad da bu zata Karakeçe, Söğüt Pınarı ve Turna Pınarı gibi yakın civardaki bazı mezraaları da mülk olarak tahsis eylemiştir.
Akbıyık Ahmet Şemsettin Efendi de mülk olarak kendisine tahsis olunan bütün bu taşınmaz mal varlığını, hem bu yöredeki tesislerin işletmesine hem de Bursa’daki zaviye ve tekkesine vakfeylemiştir.
Halk arasında Akbıyık Sultan adıyla şöhret bulan bu zatın halifeleri ve de çocukları asırlar boyunca, vakfiye şartlarına göre, bu yöreyi kullanmışlardır.
Yörede, debisi yüksek hiç bir, akarsu yoktur. Bu nedenle kuru tarım yapılır. Yer altı sularından yararlanılarak çeşmeler yapılmış ve kuyulardan yararlanma cihetine gidilmiştir.
Vâdide uzayan Bilecik yolu boyunca küçükte olsa su kaynakları değerlendirilmiş ve yol boyunca-onlarca çeşme sıralanmıştır. Bu sebepten yöreye, Çeşmesâr adı verilmiştir.
