Merhaba İnegöl'ün güzel insanları!
İnegöl'ün tarih ve kültürüne dair yazılarımıza devam ediyoruz.
Bugün Kurşunlu Beldesi ile ilgili 4. bölüm yazımı paylaşıyorum.
Kurşunlu, Bursa il sınırları içerisinde yer alan İnegöl ilçesine bağlı tarihi bir beldedir. Hem zengin tarihî mirası hem de kültürel varlıklarıyla dikkat çeker. İnegöl Ovası’nın verimli toprakları üzerine kurulu olan bu belde, Osmanlı döneminin izlerini taşıyan nadide yapılarıyla günümüze kadar ulaşmıştır.
Yüksek Mimar Prof. Ali Saim Ülgen’in yaptığı detaylı incelemeler, Kurşunlu’nun tarihî yapıları ve sosyal yapısının derinliklerine inmektedir. İşte bu yazıda, Kurşunlu’nun tarihî dokusunu ve kültürel zenginliklerini keşfetmeye devam edeceğiz.
Kurşunlu, Bursa ilinin İnegöl ilçesinin güneyinde, Ahî Dağı eteklerinden inilen yolda ilk göze çarpan yerleşim alanlarından biridir. Özellikle kışın sisli havası ve yazın buharlı görüntüsü içinde, kasabanın merkezinde yer alan zarif minaresi ve tuğladan yapılmış camisi, geleneksel Türk sanatının değerli örneklerinden biridir.
İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Türk Sanat Tarihi Enstitüsü tarafından 1963 yılında yayımlanan "Türk Sanat Tarihi Araştırma ve İncelemeleri" adlı eserde, bu cami ve diğer yapılar hakkında kapsamlı bir inceleme yer almaktadır.
Bu eserin 198 ve 199. sayfalarında Yüksek Mimar Prof. Ali Saim Ülgen'in kaleme aldığı "İnegöl’ün Kurşunlu Âbideleri" başlıklı makale, bu bölgenin sanat tarihindeki önemli yerini vurgulamaktadır.
Prof. Ülgen’in incelemesi, Kurşunlu Camii’sinin tarihine dair pek çok ipucu sunar. Camii, Yıldırım Beyazıt dönemine, yani XIV. yüzyılın sonlarına tarihlenmektedir. Diğer benzer yapılarla birlikte, Osmanlı dönemi ilk yapıları arasında yer alır ve özellikle bu dönemin mimarisi hakkında önemli bilgiler sunar.
Eser, geleneksel Osmanlı yapılarındaki "T tipi" plan şemasını izler, ancak Bursa ve İznik’teki örneklerden farklı olarak birleştirilmiş hacimlerden oluşur. Camii’nin hemen kuzeyinde ise, zamanında bir kervansaray bulunmaktaydı. Bugün harabe halinde olsa da, bu kervansarayın varlığı, bölgenin ticaret hayatındaki önemini gözler önüne serer.
Kurşunlu’nun tarihî dokusu yalnızca yapılarla sınırlı değildir. Bölge, geçmişte önemli bir ticaret güzergâhı olarak kullanılmış ve bu da onun sosyal ve kültürel yapısının şekillenmesinde etkili olmuştur. Bugün bile, bu bölgeye ait anıtlar, medeniyetlerin izlerini taşır ve tarih boyunca farklı medeniyetlerin birbirine geçiş noktası olmuştur.
Kurşunlu'nun önemli sosyal merkezlerinden biri de Bakmaca mevkiidir. Burada, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında düzenlenen anma etkinlikleriyle yad edilen Bakmaca Dede’nin türbesi, bölgenin manevi değerini artıran bir mekandır.
Ayrıca, burada bulunan bir maden suyu kaynağı, halk arasında cilt hastalıklarına iyi geldiği söylenen özellikleriyle tanınır ve suyun oluşturduğu traverten sahası da ziyaretçilerin ilgisini çeker.
Kurşunlu’nun tarımda da önemli bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Bölgede tarım faaliyetleri yoğun şekilde yapılmakta, aynı zamanda sanayi alanında da bazı önemli firmalar yer almaktadır.
Çilek Mobilya, Freşa Maden Suyu ve CP Yem gibi markalar, bölge halkı için önemli bir istihdam kaynağı oluşturmakta ve ekonomik yapıyı desteklemektedir. Ayrıca, bölgede bir sulama göleti bulunmakta, bu da tarımsal verimliliği artırmaktadır.
Kurşunlu, geçmişin ve günümüzün birleşim noktasında, kültürel ve tarihî mirasını yaşatan, bölgesel kalkınmada önemli bir rol oynayan bir yerleşim yeridir. Hem sanatı hem de yaşam kültürünü derinlemesine incelemek, bu bölgenin kıymetini anlamak adına büyük bir fırsat sunmaktadır.
Prof. Ali Saim Ülgen’in eserlerinde yer alan bilgiler, Kurşunlu'nun tarihî ve kültürel yapısının, zaman içinde ne kadar önemli bir değişim gösterdiğini ve bu değişimlerin günümüze nasıl aktarıldığını ortaya koymaktadır.
Sıradaki yazımızda görüşmek üzere! Yaşam sevinciniz eksik olmasın!
Kaynak: - İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Türk Sanat Tarihi Enstitüsü, "Türk Sanat Tarihi Araştırma ve İncelemeleri" (1963)
- Türkiye’de Vakıf Eserler ve Eski Âbideler, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları (4. Cilt, Sayfalar 138-140)
- İnegöl Kent Rehberi
