ÇELEBİ SULTAN MEHMED DEVRİ VE İNEGÖL’E YANSIMALARI
Çelebi Sultan Mehmed (1413-1420), diğer kardeşleri ile birlikte iyi bir eğitim
almıştır. Hepsi, Hâce-i Sultânî olan İmam Cezerî’den ders almışlardır. 1402’de vuku bulan Ankara Çubuk Meydan Savaşı’nda ağır bir mağlûbiyet alan Yıldırım Bayezid, Timur’un kendisine uyguladığı esaret rejimine dayanamış ve muhtemelen zehirlenmiştir.
Naşı, Germiyan Beyi’nin aracılığı ile Bursa’ya nakledilmiş ve sağlığında kendi adına yaptırmış olduğu külliyedeki türbesine defnedilmiştir. Ancak ardından kardeşler arasında çıkan iktidar mücâdelesi, devlet adamlarını da
birbirine düşürdüğünden çok kanlı mücadeleler olmuştur.
Başta Bizans imparatoru olmak üzere Anadolu beylerinin yaptıkları tahrikler ile bu siyâsî buhran,1413 yılına kadar devam etmiştir.
Sonunda Amasya ümerasına dayanan Çelebi Sultan Mehmet,
iktidar mücadelesini kazanarak Bursa’da Osmanlı tahtına oturmuştur. Kardeşlerinden Süleyman, Musa ve İsa Çelebiler, etkisiz hale getirilmiş, Mustafa Çelebi ise önce Timur tarafından alıkonulmuş daha sonraki yıllarda ise Bizans imparatoruna sığınmıştır.
Çelebi Sultan Mehmet, fetret devrinin tahribatını gidermek için büyük çaba göstermiştir. Yönetime, Amasya -Tokat kökenli devlet adamlarını getirmiştir. Bayezid Paşa ve İvaz Paşa, onun değişmiyen güvenli sadık adamları olmuştur.
Çelebi Sultan Mehmet (1413-1420), Osmanlı devletini, yeni baştan kurmuş ve hayrî tesislerini başta Söğüt olmak üzere başkent Bursa’da yapmıştır.
Söğüt Merkez Camii ve külliyesi, Çelebi Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Bursa’da kendi adına Ivaz Paşa’ya yaptırdığı cami, medrese ve türbeden oluşan külliye, mimarî yönden, son derece önemlidir.
Çelebi Sultan Mehmed’in İnegöl coğrafyasında her hangi bir hayrî tesisi yoktur. Buna karşın İnegöl coğrafyasında yer alan bazı köylerin gelirleri, Bursa Yeşil Camii’ne, Yeşil Medresesi’ne ve de Yeşil Türbesi’ne tahsis olunmuştur ki bunlar, Adabînî-Zındancık / Şıbalı ve Konurlar adıyla anılan köylerdir.
Örgün eğitim açısından Bursa Yeşil Camii Medresesi, önemli bir eğitim misyonu üstlenmiş iken Yeşil Türbesi de yaygın eğitim açısından önemli bir misyon yüklenmiştir.
Söz gelimi: Sekiz köşeli bir plana göre inşa edilmiş olan Yeşil Türbesi’nde-vakfiyesi gereği- Kur’an-ı Kerîm öğretimi yapılması, öngörülmüştür.
Her pencerenin önünde yer alan sofalar, ders halkası oluşturulan mahallerdir. Kıble kısmındaki duvarda yer alan mihrap ise “Tilâvet Secdesi”nin yapılacağı mahaldir. İnegöl coğrafyasında Çelebi Sultan Mehmed’e ait akar nitelikli vakıflar olduğu gibi değişmeyen Sadrazamı Bayezid Paşa’ya ve diğer veziri İvaz Paşa’ya ait akar nitelikli vakıflar da mevcuttur.
Söz gelimi: Şıbalı Köyündeki İvaz Çelebi Mescidi ve Yiğit Köyü’ndeki bir kısım arazi, İvaz Paşa vakıflarına dahildir.
Şehitler / Doma, Karalar ve Dömez köylerinin vergi gelirleri de Bursa’da bulunan Bayezit Paşa Mescidi ve Medresesi’ne vakfedilmiştir. Görüldüğü üzere bu dönemde İnegöl coğrafyası, geniş ölçüde, Bursa’nın arka bahçesi olarak değerlendirilmiştir.
RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan
Ayhan Talha Bayraktar
Kaynak: gencgazete.net
