Eflak/Romanya Beyi Drakula’nın isyan hareketini bastırmak üzere Hamza Bey, Eflak ve Boğdan’a / Romanya’ya gönderildiğinde pusuya düşürülmüş ve 25 bin askeri ile birlikte şehid düşmüştür.

Drakula, hakaret olsun diye, başta Hamza Bey olmak üzere, bütün şehit düşen askerlerin nâşlarını kazığa vurdurtmuştur.

Amasya kökenli ve Yahşibeyoğlu Hamza Bey’in nâşı, Bursa’ya getirilerek
sağlığında inşa ettirmiş olduğu külliyedeki türbesine defin olunmuştur. İnegöl ve Yenişehir coğrafyasında vakfıyla ilgili bir çok köy ve mezrea bulunmaktadır.

Derviş Mehmed, Hamza Bâli, Yahşî ve Murad adını taşıyan dört oğlundan Derviş Mehmed Bey, İnegöl’ün timar sahibi olurken Hamza Bâli Bey de Yenişhir’in timar sahibi olmuştur. Derviş Mehmed Bey’in oğlu ve Hamza Bey’in torunu Küçük Mustafa Paşa da Pazaryeri İlçesi’nin timar sahibi olmuştur.

Hamza Bey’in Yahşî ve Murad adını taşıyan diğer oğulları ise ilmiye sınıfında yer almışlar, müderrislik, kadılık gibi önemli görevlerde bulunduktan sonra hem kendivakıflarında hem de Hüdavendiğâr Sultan I. Murad ve Sultan II. Murad vakıflarının mütevelliliklerinde bulunmuşlardır.

Hanedâna mensup hanımlarla evledikleri için nesilleri, “Çelebi” ünvanı almıştır. Söz gelimi: Pazaryeri İlçesi’nin timar sahibi ve Hamza Bey’in torunu Küçük Mustafa Paşa, Sultan II. Bayezid’in oğlu Mahmut Çelebi’nin kızı Ayşe Sultan ile evlenmiş ve ikinci vezirliğe kadar da yükselmiştir.

Mustafa Paşa’nın oğlu ve Hamza Bey’in üçüncü kuşaktan torunu olan Mercidabık şehidi Mehmed Bey de İnegöl-Kulacahisar dirlik sahibi Savcı Bey torunu Hatice Hatunla evlenerek Osmanlı hânedânı ile kurulan
sıhriyet bağlarını devam ettirmişlerdir.

Günümüzde -hâlen ayakta duran- Kulaca ve Hamzabey köylerindeki eski camiler, 1516’da vuku bulan Mercidabık Muharebesi’nde şehit düşen bu Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır.

Diğer yandan Çelebi Sultan Mehmed (1413-14120) devrinden itibâren İnegöl
kasaba merkezine Amasya kökenli ve İnegöl doğumlu İshak Paşa âilesi ve âzatlıları, hâkim olurken yakın çevresine de Hamza Bey ve oğulları hâkim olmuştur.

 Yapılan dirlik tahsisleri ve tesis olunan vakfiye kayıtları bu hususu, açık seçik göstermektedir. Noktacı Kasım Efendi’nin İnegöl’e gelmesini sağlayan Derviş Mehmet Bey ve Kethüdâ Sofu Hacı Sinan Bey iş birliğinin de bu açıdan değerlendirilmsi gerekmektedir.

Aktarılan resmî belgelerde görüldüğü üzere Derviş Mehmet Bey, İnegöl
coğrafyasında padişah hasları arasında yer alan “Digrîhî-Çayırı” ve “İrmiyâz / Atış Alanı” adıyla anılan bahçe ve çayırları, yıllık 5 akçe gibi çok düşük bir resimle / harçla, tasarrufunda tutmaktadır ki burası, Domaniç Derbendi’ni ve yayla yollarını İnegöl’e bağlayan “Yürük-Yolu”nun, geçtiği stratejik bir yöredir.

 Fetih sonrasında Turgut Alp, İnegöl’ün emniyet ve güvenliğini sağlayan “Yaya-Birliği”ni, bu yol üzerinde konuçlandırmıştır.

Söz konusu askerî nitelikli emniyet kuvvetleri için “İrmiyâz/Atış Alanı” tesisleri de burada kurulmuştur.1520 yılı sayımından önceki yıllarda burası, köy statüsünde değerlendirilmişken 1520 yılında yapılan tahrir ve sayımda “Yenice” adıyla İnegöl’ün üçüncü mahallesi olarak değerlendirilmiştir.

RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan

Ayhan Talha Bayraktar