Salih Erol yazdı
Bildiğiniz gibi Türkiye, yeni bir seçim atmosferine girmiş durumda. Daha çok aday adaylarının ortaya çıktığı bugünlerde artık birkaç hafta içinde adaylar tümüyle ortaya çıkacaktır. Ülkemiz 2024’ün ilk üç ayı boyunca her geçen gün kızışacak bir seçim yarışına sahne olacaktır. Şimdiden 31 Mart 2024 seçimlerinin bütün memlekete ve İnegöl’ümüze hayırlı neticeler getirmesini temenni ediyorum. Şahsen benim seçimlerle ilişkim sade bir vatandaş ilişkisinden öteye gitmemiştir. Mevcut hiçbir parti veya adayla bağım yoktur. O bakımdan, yöremize – ülkemize hakkıyla hizmet edecek kişilerin – kadroların kazanmasını diliyorum.
Aslında bugünkü yazımızın konusu da gelecek olan seçim değildir. Sizleri, bir tarihçi olarak, İnegöl’de tam elli yıl önce yapılan seçimlere bir nebze de olsa götürmek istiyorum. Günümüzde yaşı altmıştan aşağı olanların hatırlayamayacağı o seçimlerde İnegöl’de neler yaşanmıştı? Nasıl bir sonuç alınmıştı acaba??
Türkiye Cumhuriyeti 1973’te ellinci yıldönümünü kutlamak üzereyken önce bir genel seçim yaşadı. 14 Ekim’de milletvekili genel seçimleri yapıldı. Bu seçimin içinde bir de senato seçimi vardır. Senato denilen şey, bize 1960 darbesinden sonra getirilmiş ve 80’e kadar sürmüş ucube bir şey. Hazır senato demişken, sözünü ettiğimiz seçim sonucunda senatoya gönderdiğimiz 1923 İnegöl doğumlu senatörümüzün adını zikredelim: Saffet Ural. Saffet Paşamız hava kuvvetlerinden Bursa siyasetine iniş yapmış; birkaç dönem milletvekilliği ve senatörlük yapmış karizmatik bir şahsiyettir. Kendileri 1973’te CHP’den senatör olmuştur.
14 Ekim 1973 genel seçiminin İnegöl ölçeğindeki sonuçlarına baktığımızda şöyle bir tablo ile karşılaşıyoruz: Demirel’in Adalet Partisi (AP) 13 bin üzerinde oy alarak ilçede rakiplerine büyük fark atmıştır. Sizin anlayacağınız, İnegölümüzün sağcılığı tarih huzurunda tescillidir ve o özellik hâlen sürmektedir. O seçimde CHP 6 bin; Rahmetli Necmettin Erbakan’ın Milli Selamet’i 4730 oy almıştı. Diğer partilerin oy miktarı çok daha düşüktür: Mesela DP bin oy; MHP 663 oy alabilmiştir.
1973 seçimleri sonucunda İnegöl’den çıkıp milletvekilliği koltuğuna oturanlar ise: AP’den Ahmet Türkel ve Halil Karaatlı; MSP’den Dr. Emin Acar’dır. Bu şahsiyetler İnegöl’ü Ankara’da temsil etmişlerdir. Bilhassa Ahmet Türkel’in ticaret bakanlığı makamında iken İnegöl’e yaptığı hizmetler unutulmaz.
Gelelim yerel seçimler konusuna!
9 Aralık 1973 Pazar günü bütün Türkiye gibi İnegöl’de de mahalli seçimler yapıldı. Bilindiği üzere mahalli seçimler, hemen her zaman genel seçimlerden daha heyecanlı, daha çekişmeli geçer. İnegöl de o heyecanı, çekişmeyi yaşadı. Partiler, müracaat eden aday adaylarını parti içinde ön seçime tabi tuttular. Favori parti AP bu konuda en rahat partiydi. İki dönemdir belediye başkanlığını yapan Ahmet Akyollu, zorlanmadan liste başı oldu ve partinin adayı olarak gösterildi. Bu arada CHP de kendi ön seçiminde Mehmet Özsaraç’ı aday gösterdi. MSP’den de Hayrettin Akşeker belediye başkan adayı olarak seçmenin huzuruna çıkarıldı.
Yerel seçim tarihinde 1973’te İnegöl’de bir ilk de yaşandı: Muhafazakâr yapısıyla bilinen ilçemizde ilk kez bir kadın, muhtarlığa adaylığını koydu. Türk siyasi tarihi için artık sıradan ama İnegöl siyasi tarihi için olağanüstü bir durum! Kemalpaşa mahallesinde oturan Alanur Kavukçu hanım, hem ev hanımı hem de aktif bir cemiyet insanı olarak muhtarlık şansını denedi. Fakat maalesef seçilemedi. Bizde siyaset genellikle erkek işidir ve kadınlar pek karıştırılmaz.
1973 sonu yerel seçimlerine doğru giderken İnegöl’de on tane belediye başkan adayı meydanlarda boy gösteriyordu. Bunların beşi partili; diğer beşi bağımsız adaylardandı. Sonucu büyük oranda belli olan bir yerel seçim süreci yaşadı İnegöl. Mevcut belediye başkanı olan A. Akyollu, idarenin başında olmasının bütün avantajını sonuna kadar kullandı ve 3. dönem belediye başkanlığını kazandı. Yalnız bu avantajlarına rağmen CHP adayı ile arasında büyük bir farkın olmayışı da dikkat çekiciydi. Akyollu’nun 3553 oyuna karşı CHP adayı M. Özsaraç 2775 oy topladı. MSP’nin adayı ise beklenenin altında oy (581) aldı. Bağımsız adaylar içinde en fazla oy alan kişi, 269 oyla İsmet Usluer oldu. Yerel seçimin sonunda İnegöl belediye meclisinde çoğunluğu AP kazandı. AP’ın 14 meclis üyesine karşı CHP’nin 10; MSP’nin 2 ve DP’in 1 üyesi vardı.
Evet, kıymetli okuyucular!
Elli yıl önceki ahvâlimiz; ilçemizdeki siyasi durum ve seçim neticeleri işte böyleydi. Türkiye, elli önce, 1970’lerde, dozajı her geçen gün artan bir iç çatışma yaşadı ve maalesef bu bilinçsiz kardeş kavgası ağır bir darbeye davetiye çıkardı. Bütün bu yaşananlardan hakiki ibretler almak ve çoğulcu bir siyasi anlayış içinde birlikteliğimizi korumak duâsıyla nice güzel, renkli seçimler yaşayalım inşallah.
Vesselâm!
